SHKENCA PËRBALLË KRYQËZIMIT DHE NGJALLJES SË JISU KRISHTIT
Spiridhon G. Makris, Profesor i Anesteziologjia në Universitetin e Selanikut
Mendoj se zgjedhja e temës që lidhet me kryqëzimin dhe ngjalljen e Krishtit tonë është në kohën e duhur, jo vetëm sepse jemi në atë periudhë kur Kisha jonë ka urdhëruar që shpirtrat e të gjithë të krishterëve të kthehen, të përgatiten dhe të marrin pjesë në Pësimet e Krishtit tonë, por edhe pse pikërisht Kryqëzimi dhe Ngjallja janë epiqendra e Krishtërimit.
Sepse nëse Kryqëzimi dhe Ngjallja e Krishtit tonë është e vërtetë, atëherë gjithçka që ne besuam, gjithçka për të cilën jemi kapur, gjithçka që ndjekim dhe që janë të huaja ose në kundërshtim me Krishtin dhe Ungjillin e Tij janë idhuj që duhen shembur.
Prandaj janë ngritur kaq shumë kundërshtime me kaq furi dhe me kaq kokëfortësi, aq shumë argumente janë paraqitur për të bindur të gjithë se Ngjallja e Krishtit nuk ndodhi.
Sepse nëse ka ndodhur ngjallja e Krishtit, atëherë Krishti është: Perëndi, atëherë gjithçka që thotë: Krishti, gjithçka që thotë Ungjilli është e vërtetë dhe ne duhet të vdesim për gjithçka që kemi jetuar: që janë në kundërshtim dhe të huaja për Krishtin dhe të rijetojmë përsëri një jetë e re në përputhje me gjithçka që tha Krishti dhe që Kisha ende mbron dhe përjeton.
Argumentet që ngrihen për të vënë në dyshim Ngjalljen e Krishtit mund të klasifikohen në tre kategori kryesore:
Njëra është se Zoti nuk vdiq në kryq dhe si rrjedhojë pasi nuk vdiq as edhe u ngjall.
Kategoria e dytë e argumenteve kundër Ngjalljes është vënia në pikëpyetje e paraqitjeve që Ungjijtë i përshkruajnë shprehimisht si të ndodhura pas ngjalljes së Krishtit.
Dhe e treta, sillet rreth faktit se Varri i Tij u gjet bosh.
Nëse Krishti vdiq në Kryq është sigurisht një çështje që ka rëndësi absolute për shkencën e Mjekësisë, sepse është ajo që studion natyrën dhe pasojat e të gjitha lëndimeve fizike dhe që studion të gjitha manifestimet që lidhen me kolapsin gradual të funksioneve jetësore të trupit dhe me konstatimin se tashmë janë shterur kushtet për mbijetesën e organizmit dhe se ka ndodhur vdekja.
Pra, meriton vëmendjen tonë që ky dyshim, se Krishti nuk vdiq në kryq, nuk u paraqit kurrë gjatë brezit të njerëzve që jetuan kur u bë kryqëzimi i Krishtit, nuk u paraqit as gjatë kohës së persekutimeve, nuk u paraqit gjatë kohës së herezive të mëdha, të cilat vunë në pikëpyetje si hyjninë e Krishtit ashtu edhe Ngjalljen e Tij, nuk u paraqit deri në shekullin e 17-të. Kjo është shumë karakteristike sepse thjesht atëherë ishin zhdukur plotësisht vetëm njerëzit që ose vetë kishin parë, ose kishin një përshkrim të gjallë të dëshmisë së Kryqëzimit. Nëse do të kishim njerëz sot, dhe për fat të mirë nuk kemi, që do të kishin qenë dëshmitarë të Kryqëzimit, një dyshim i tillë me pretendime për ekuilibër logjik nuk do të ishte paraqitur, siç do ta shohim në një moment.
Sigurisht, kjo pyetje, nëse Krishti vdiq në kryq, është e ndërthurur me mënyrën se si njeriu vdes kur kryqëzohet. Një besim i zakonshëm popullor është se vdekja në Kryq vjen nga dhimbja dhe gjakderdhja e krijuar nga gozhdat që shpuan duart dhe këmbët e të kryqëzuarit.
Siç do të shohim, këto janë vetëm një shtesë e vogël shumë torturuese, siç do të zhvillojmë, por jo me një rol parësor në shkaktimin e vdekjes.
Vdekja e Kryqit, vdekja e Krishtit në Kryq, sigurisht që kishte këtë dhe shumë shkaqe të tjera predispozuese. Ndër këto do të përmendim goditjet e marra nga Zoti ynë, nga ushtarët romakë me gjithë forcën që i karakterizonte dhe vrazhdësinë me të cilën ishin mësuar të kryenin martirizimet në atë kohë.
Por sigurisht, ndërsa ne e dimë se një goditje e fortë në fytyrën e një njeriu të pambrojtur nga një ushtar i ashpër mund ta vendosë atë në një gjendje afazie ose të fikëti, këtë do ta shikojmë.
Ne do ta shikojmë atë për të arritur në një frazë që ndoshta e dëgjojmë pa shumë vëmendje, kur Ungjilli na thotë se: “pasi e fshikulloi, e dorëzoi që të kryqëzohet” (Mark. 15.15).
Çfarë ishte fshikullimi? Ndoshta mendojmë se fshikullimi ishte një fshikullim i thjeshtë. Nuk është aspak kështu. Personi që do të fshikullohej ishte i lidhur në një shtyllë dhe xhelati ekspert që kryente fshikullimin mori një kamxhik të rëndë që kishte shumë rripa në fund, në rripa lidheshin topa plumbi ose gurë të vegjël dhe me të goditej mbi kurrizin e një njeriu të lidhur.
Shumë shpejt, që nga goditjet e para, atij që është fshikulluar i është shkëputur lëkura dhe pas disa goditjeve të tjera, mishi i tij është copëtuar plotësisht dhe i janë zbuluar kockat e shpinës. Në histori janë raportuar disa raste të njerëzve që kanë vdekur gjatë fshikullimit.
Mbi këtë shpinë tani të grisur, të gjakosur dhe të sforcuar, Krishti ynë mbajti Kryqin e tij, i cili ishte dru shumë i rëndë, në mënyrë që të mbante peshën e një njeriu pa u thyer. Dhe është e njohur, por edhe shumë e natyrshme të pritet që ai u përkul nën peshën e Kryqit, i rraskapitur dhe i gjakosur, me forca të humbura, ai u përkul nën peshën e këtij Kryqi dhe ra, siç thonë traditat, me fytyrë në tokë, me fytyrë, pa mundur as ta mbronte trupin nga pasojat e rënies falë Kryqit, që u detyrua ta mbante dhe që i ra si barrë sipër. Dhe ne e dimë se për të mos vdekur para se të arrinin lartësinë e Golgothasë, ata caktuan Simonin e Kirenës që të mbante Kryqin për pjesën tjetër të rrugës. Le të shtojmë këtu edhe gjembat që kishte kurora, të cilët i kishin shpuar kokën në shumë vende dhe kushdo që ka përvojë në një dhomë aksidentesh në spital, e di se sa të veçanta janë plagët në lëkurën e kokës të prirur për gjakderdhje. Kështu ky trup i bukur, trup i sforcuar, u gozhdua në Kryq.
Le të shohim tani çështjen e gozhdimit në Kryq. Nga tradita dhe nga përshtypja e përbashkët besojmë se gozhdët shpuan pëllëmbët.
Por nga eksperimentet që një kirurg francez, Barbet, bëri në kufoma të ndryshme, ai pa se është e pamundur që një gozhdë e kaluar midis kockave të pëllëmbës të mbajë trupin e njeriut, edhe nëse mbështetet nga gozhdat e këmbëve. Nën këtë peshë, nëse do të vendosnin aty gozhdët, ato do të grisnin mishin në sipërfaqen e përparme dhe të pasme të pëllëmbës deri në mes gishtave dhe i Kryqëzuari do të binte me kokë poshtë, i mbështetur vetëm nga gozhdët me të cilat u mbërthyen këmbët.
I njëjti kirurg tregoi se e vetmja pikë në dorën e njeriut që mund të mbështesë trupin nëse kalon një gozhdë është kyçi i dorës dhe në eksperimente të përsëritura ai tregoi se nëse një gozhtë do të futet kudo në kyçin e dorës do të kalojë nëpër një hapësirë anatomike, të njohur për mjekët si hapësira e Destotit, midis dy kockave të kyçit të dorës. Dhe ajo që është karakteristike për një seri prej 12 eksperimentesh të ngjashme të bëra nga ky kirurg janë dy nga vëzhgimet e tij, se në të 12 duart asnjë kockë nuk është lënduar apo thyer nga futja e gozhdës, për të konfirmuar atë që thotë Ungjilli se asnjë kockë nuk do të thyhet.
Dhe së dyti, se pikërisht nga kjo hapësirë në kontakt me gozhdën është një nerv i madh i dorës, nervi mesatar, i cili në të gjitha dëmtimet që do të pësojë dora e të kryqëzuarit në kryq do të jetë në kontakt të vazhdueshëm nga gozhda.
Tani çfarë do të thotë që një nerv të marrë qoftë edhe një stimul të thjeshtë e të lehtë, të gjithë e kemi përjetuar, kur marrim në një moment në bërryl, një goditje. Ajo ndjesi e padurueshme e shkarkimit dhe paralizës elektrike që përjetojmë dhe që me të vërtetë revolton gjithë qenien tonë nga lëvizja e lehtë.
Pra, le të mendojmë se gjatë gjithë kohës së kryqëzimit një ngacmim i shumëfishtë dhimbjeje shoqëroi martirizimin e Kryqëzimit. Gjithashtu për gozhdën që do të kalojë nëpër këmbë, u konstatua se edhe kjo duhet të kalojë nga një pikë e këmbës dhe nuk mund të mos gjejë një rrugëdalje atje, dhe ajo është midis metatarsalit të dytë dhe të tretë.
Kjo që thamë deri tani është vetëm një parashije, është vetëm një fillim i vogël i martirizimit të kryqëzimit dhe ende nuk kemi hyrë në kauzën që sjell vdekjen.
Dhe ky shkak që sjell vdekjen ka një rëndësi të madhe për diskutimin tonë, nëse Krishti i kryqëzuar vdiq në kryq.
Për të kuptuar mekanizmin e vdekjes duhet të kujtojmë disa gjëra. Në disa ikona tregohet se dy kusarët nuk ishin gozhduar në Kryq, por i kishin duart të lidhura me litar. Asnjë traditë nuk e mbështet diçka të tillë që u ndodhi dy kusarëve që u kryqëzuan me Krishtin, por fakti që kjo është paraqitur, dëshmon për diçka që e përshkruajnë edhe shumë historianë: domethënë se një njeri mund të kryqëzohet dhe të vdesë, nëse është varur mbi një kryq, jo me gozhdë, por thjesht nëse kanë lidhur duart e tij në Kryq. Për ta vërtetuar këtë edhe më mirë, na mbetet vetëm t'i referohemi një dënimi disiplinor zbatohej gjatë Luftës së Parë Botërore në ushtrinë gjermane.
Ky dënim quhet Aufbinden dhe konsiston në lidhjen e personit që ishte dënuar, duke i lidhur duart në një shtyllë në mënyrë që këmbët e tij të mos prekin tokën. Shumë shpejt ky person shfaqte simptoma të mbytjes. Lëvizjet e tij të frymëmarrjes po bëheshin jashtëzakonisht të vështira dhe të mundimshme. Iu mblodh gjaku me presion të madh në kokë, i plasën damarët, koka iu bë e gjitha hiperemike dhe shpejt njeriu u dobësua dhe nëse nuk prisnin litarin, mund të vdiste.
Të shënojmë edhe faktin tragjik se siç përmendet në historinë e Dachaut, atëherë e aty gjermanët e kujtuan sërish këtë martirizim dhe përmenden disa raste të tmerrshme, ku njerëz vdiqën dhe vriteshin me torturat e Aufbinden. Madje, raportohet se ata kanë varur edhe një peshë të vogël në këmbë kur kanë dashur ta shkurtojnë këtë torturë, e cila është përshkruar nga të dënuarit që kanë qenë afër në momentin e kësaj torture, e cila kur arrin në fazat e fundit është e neveritshme.
Fytyra e njeriut shtrembërohej vërtetë si ajo e një njeriu të varur, gjoksi i tij shtrihej në një masë të paimagjinueshme, muri i barkut krijonte një zgavër të thellë, njeriu zhytej në djersë aq shumë sa, sipas dëshmitarëve që ishin përpara, nën këmbët e këtij të dënuari fatkeq krijohej pellg i madh djerse.
Pra, rezulton se kryqi e sjell njeriun në një tërheqje të madhe falë peshës së trupit që e tërheq trupin poshtë nga krahët, një tërheqje e madhe e krahëve, muskujve, krahëve, brezit të shpatullave dhe murit të kraharorit. Kjo tërheqje e detyron gjoksin në një pozicion të vazhdueshëm të inhalimit të detyruar edhe pse personi nuk mund të kryejë lëvizjet e frymëmarrjes.
Dhe ne e dimë se lëvizjet e frymëmarrjes bëhen pasive nga gjoksi ynë, saktësisht pa asnjë forcë, si një kthim automatik i gjoksit i transformuar nga inhalimi me të cilin gjoksi mbushet me ajër dhe kështu njeriu mund të rinovojë ajrin në alveolat e tij dhe të oksigjenojë gjakun e tij në mënyrë që të mund të vazhdojë dhe të mbijetojë.
Në gjendjen e varësisë dhe nga duart, në gjendjen e Kryqëzimit, njeriu gjendet në një kufizim të madh, shumë të madh të frymëmarrjes së tij, ashtu siç do të ishte nëse do të ishte lidhur me një gjoks shumë të ngushtë ose nëse do të e kishte rrafshuar gjoksin me një barrë shumë të rëndë.
Nuk mund të mbushet përsëri me ajër, kështu që vdekja nga kryqëzimi është kryesisht për shkak të asfiksisë. Së dyti, për shkak se ky presion i madh krijohet në gjoks, është e pamundur që gjaku në kokë të rrjedhë, të zbresë në zemër. Prandaj ndodh edhe ngjeshja e madhe e gjakut në kokën e këtyre njerëzve, të kryqëzuarve.
Sikur të mos kishte rrugëdalje tjetër, nëse nuk do të gjente rrugëdalje tjetër, që të mund të çlironte kokën nga ky bollëk gjaku, do të vdiste shumë shpejt në kryq, por i kryqëzuari gjen një rrugëdalje.
Dhe kjo është për të mbështetur trupin e tij duke i shtypur këmbët e tij mbi gozhdët me të cilët janë gozhduar. Kështu, gjoksi ngrihet pak, varësia e peshës nga krahët dhe shpatullat ndalet, muri i kraharorit lehtësohet, ai mund të marrë përsëri frymë, gjaku zbret përsëri nga koka dhe personi rigjen vetëdijen.
Por lodhja që ka nuk e lejon të bëjë këtë përpjekje muskulare, që të mbajë të gjithë peshën e trupit nga gozhda që i ka kaluar nëpër këmbë. Kështu i rraskapitur, ai bie sërish në pozicionin e parë, për të rifilluar sërish mbytjen, derisa pas një serie të njëpasnjëshme përpjekjesh të tilla, ai lodhet, mbetet në qëndrimin e varësisë dhe vdes nga asfiksia.
Kryqi është me të vërtetë një plan vrasjeje satanike dhe kjo është arsyeja pse romakët ishin kaq të kënaqur nga pamja e njerëzve të kryqëzuar, në dëshirën e tyre barbare për të parë njerëzit të torturuar. Prandaj, për shkak se vdekja ishte shumë e mjerë, në legjislacionin romak kjo vdekje parashikohet të përdoret vetëm për skllevërit dhe tradhtarët.
Ciceroni, i cili kishte parë vdekjen në kryq, e quan atë: “Cruderissimum et deterimum Supplicium”, pra tortura më e tmerrshme që kishte parë ndonjëherë.
Tani në rastet kur për ndonjë arsye kreu i skuadrës së ekzekutimit donte të shkurtonte shfaqjen e vdekjes. Çfarë bëri ai? Me një goditje të fortë, ai urdhëroi t'i thyheshin këmbët të kryqëzuarit, dhe kështu, duke qenë se i kryqëzuari tani nuk ishte në gjendje të mbante peshën e trupit mbi këmbët e tij dhe të lehtësonte gjoksin dhe të merrte frymë, ai ishte tani i detyruar t’i nënshtrojë të gjithë peshën e trupit, siç thamë, nga duart dhe të vdesë me asfiksi.
Kur, thotë, shkuan te Krishti, panë se si ai kishte vdekur tashmë. Tani këtu duhet të jemi shumë të kujdesshëm. A është e mundur që një oficer në krye të skuadrës së pushkatimit, i cili sigurisht kishte parë shumë ekzekutime me kryqëzim, të mashtrohet? A ka mundësi që në atë kohë personi të jetë në nekrofani?
Nëse vërtet nuk ka lëvizje të frymëmarrjes, është e pamundur që njeriu të jetojë më shumë se 3-6 minuta, për sa kohë që gjaku nuk është i oksigjenuar në mushkëri. Por a është e mundur të bëhen lëvizje të padukshme të frymëmarrjes në kryq, në kohën kur, për të marrë frymë, njeriu duhet të bëjë një përpjekje të madhe për të lëvizur disa centimetra ajër brenda dhe jashtë mushkërive? A është e mundur që këtë përpjekje të mundimshme të mos e perceptojë ai, i cili do ta paguante me jetën e tij, nëse një i dënuar do të pretendonte se nuk kishte vdekur në të vërtetë, ndërsa ishte i dënuar me vdekje?
Centurioni, nuk u mjaftua me këtë provë bindëse për të, por e qëlloi në trupin e kryqëzuar të Krishtit tonë, me një formë tjetër, me formën klasike të ekzekutimit, që kishin Romakët për të gjithë sa dënoheshin, duke e qëlluam me shtizë në brinjë. Kjo është me të vërtetë një goditje vdekjeprurëse me gjithë forcën që një ushtar i stërvitur mund të godasë shtizën tij.
Ushtari romak e fut thellë në trupin e Krishtit shtizën e tij. Dhe ai nuk e futi vetëm heshtën, por tregohet se doli ujë dhe gjak. Tani se cila është rëndësia e madhe doktrinore e këtij uji dhe gjaku, ne nuk do të diskutojmë këtu. Dhe nuk është një çështje që më takon mua për ta analizuar, si mjek dhe si shkencëtar i shkencave pozitive. Por duhet të themi se për të rrjedhur gjaku, kjo shtizë duhet të ketë shpuar zemrën ose një venë të madhe.
Dhe le të themi gjithashtu se po të ishte gjallë Krishti ynë, nga do të vinte ky gjak, do të ishte një rrjedhje e vazhdueshme, një rrjedhje me pulsime, që do të dëshmonte për praninë e jetës. Por pas asaj rrjedhe uji dhe gjaku nuk u shfaq asgjë tjetër dhe sidomos një plagë kaq e madhe nuk shkaktoi asnjë reagim. Përkundrazi, kjo mungesë reagimi ndaj Centurionit konfirmoi sigurinë tashmë ekzistuese se Krishti kishte vdekur.
Pra, kjo nekrofani në kryq nuk është e mundur, nuk është e mundur të kryhet një nekrofani përballë një plage kaq të madhe, në të cilën duhet të theksojmë se hyrja e një shtize në gjoks, jo vetëm që shkaktoi ngrënien e organeve të mëdha të qarkullimi, si zemra dhe venët e mëdha, por gjithmonë shkaktonte një gjendje të njohur për ata që kanë lidhje me Mjekësinë, pneumotoraksin, pra hyrjen e ajrit atmosferik jashtë mushkërive, një fenomen që siç e dimë është i papajtueshëm me mbijetesën.
Një pneumotoraks i hapur nuk lejon frymëmarrje, edhe nëse njeri do të gjendej n[ një shtrat. Edhe sikur të mos kishte asnjë faktor tjetër rëndues për frymëmarrjen e tij, siç e pamë frymëmarrja e tij tani nuk ekzistonte, edhe sikur të mos kishte pasur asgjë tjetër, një plagë kaq e madhe në gjoks do të kishte hequr aftësinë e sistemit të frymëmarrjes të bënte punën e tij dhe ky njeri do të kishte vdekur për pak minuta.
Le të themi edhe diçka tjetër, se pas konstatitimit të vdekjes nga Centurioni ata nuk e zbritën menjëherë Krishtin nga Kryqi. Josifi i Arimateas zbret nga Golgotha-ja, ku ishte i pranishëm, në pretorium. Ai shkon, gjen Pilatin dhe i kërkon trupin e Krishtit.
Pilati u mrekullua “ai tashmë kishte vdekur” për të na informuar plotësisht se kur vdiq dhe thirri Centurionin, i cili tani e vulos këtë besim të tij jo vetëm me faktin se e la të vdekur Krishtin, por edhe nga fakti se ai siguroi sundimtarit se ai me të vërtetë kishte vdekur.
Dhe meqenëse ai thotë se e siguroi atë, atëherë një rrugë e tretë? E para e Josifit te Pilati, e dyta e të dërguarit te Centurioni, e Centurionit te Pilati, rruga e tretë, Josifi ngjitet përsëri duke marrë me vete pëlhurën dhe vetëm atëherë bëhet zbritja nga Kryqi. Gjatë gjithë kësaj kohe mekanizmat e vdekjes vepruan dhe sollën vdekjen e Krishtit dhe nëse madje, një gjë logjikisht e pamundur dhe e papranueshme, edhe sikur këta mekanizma të mos kishin shkaktuar vdekjen, gjatë gjithë kësaj kohe ajo do të ishte shkaktuar tashmë.
Dhe tani fillon procesi i varrimit, për të cilin ungjilli na thotë, u bë nga Josifi, Nikodemi dhe të tjerët që ishin atje, siç ishte zakon midis judenjve.
Ne gjejmë në “talmud” të gjithë procesin e varrimit, i cili, me sa duket, për të parandaluar mundësinë e nekrofanisë, përfshinte vendosjen e një pende përpara vrimave të hundës së të ndjerit për 15 minuta për t'u siguruar që fryma e personit të mos lëvizte pendën.
Dhe pasi e përgatitën, i vunë pëlhurën dhe e mbuluan, siç e kishin zakon hebrenjtë dhe mbi të gjitha këto pëlhura derdhën 32 kilogramë – 100 litra nga një përzierje e miros dhe aloes, dy substanca aromatike, të cilat duke u përzier marrin një formë të trashë ngjitëse me të cilën përshkohen në mënyrë krejtësisht hermetike nga të gjitha anët e kufomës së rrethuar nga pëlhurat.
Kështu që po të supozohej se një person i shëndetshëm do të ishte mbështjellë me pëlhura nga të gjitha anët, dhe ta kishte lagur atë çarçaf me këtë lëndë ngjitëse dhe të padepërtueshme, e cila binte aq shumë mbi të, ai do të kishte vdekur nga mbytja.
Kështu që edhe sikur të harrojmë të gjitha shkaqet e tjera të shumta, secila prej të cilave është e mjaftueshme për të shkaktuar vdekjen, ne kemi tani këtu, në varr, një shkak shtesë vdekjeje, që është mbytja nga miro dhe aloe.
Në shekullin e 18-të, i pari që paraqiti argumentet e nekrofanisë ishte Venturino.
Racionalistët pranuan se miro dhe aloe ringjallën me aromën e tyre një njeri që ishte me siguri i plagosur, i shkëlqyer, i dehidratuar, i palëvizshëm, i dëshpëruar, në gjendje kome, nëse jo i vdekur, gjë që është e paimagjinueshme.
Nëse miro dhe aloe do të kishin një efekt të tillë, ne mjekët, në vend që të përdornim mijëra metoda, veprime dhe analiza për të shpëtuar të plagosurit rëndë, na mbetej vetëm t’u jepnim atyre një erë miro dhe aloe dhe ata do të ringjalleshin menjëherë. Miro dhe aloe ishin një arsye shtesë për vdekje, një shkak shtesë, një argument përfundimtar për të gjithë ata që dyshonin.
Por le të shtrijmë dyshimin tonë në një mënyrë kokëfortë dhe eusforike përtej kësaj dhe të themi se ishte vërtet një nekrofani dhe le të themi se Krishti me të vërtetë nuk kishte vdekur dhe le të themi me të vërtetë se nuk kishte ngjallje, por se ai u ngrit në ditën e tretë dhe filloi të ecte.
Si, pra, mund të hiqte qafe rrobat dhe pëlhurat e rënda që e mbështillnin? Si mundi ai ta rrokulliste gurin e rëndë me të cilin Josifi nga Arimathea vulosi varrin, gurin e rëndë, tek i cili shkuan tri gra të dielën në mëngjes, duke pyetur veten se kush do t’i ndihmonte ta rrokullisnin?
Dhe në fund të fundit, ky trup i plagosur, i rraskapitur, duke supozuar se do të ngrihej, duke supozuar se do të rrokulliste gurin, sigurisht që pas disa hapash do të binte përsëri në një gjendje të mjerë dhe nuk do të ishte në gjendje të vinte në vete dhe të qëndronte në këmbë.
A janë vërtet të tilla paraqitjet e Krishtit? Dhe këtu duhet të theksojmë se nuk është vetëm informacion, fakti që të gjithë ata të cilëve iu shfaq Ai, e panë Krishtin të gjallë është një kusht i domosdoshëm që Ungjilli të ekzistojë.
Sepse nga shëndeti me të cilin pulsonte ky trup, këta skeptikë u bindën, siç do ta shohim, se ai ishte vërtet i ngjallur. Në vend të trupit që zvarritej dhe i binte të fikët, që me të vërtetë shkaktoi keqardhje dhe neveri nga torturat që kishte pësuar, kemi pamjen e një njeriu plot energji, që rrezatonte gjakftohtësi, paqe, rehati, një trup që ecën aq shpejt sa mund të arrijë dy persona që po marshonin disa kilometra larg Jeruzalemit dhe që ishin përpara tij dhe i arriti dhe udhëtoi me ta për një distancë tjetër të gjatë në muzg.
Pra, këto janë vërtet paraqitje të një personi që është në shëndet dhe forcë të përsosur. Pra, Krishti vdiq në Kryq, pasi është e pamundur të mos pranojmë se paraqitjet e tij janë paraqitje të një personi që u ngjall pas martirizimit në Kryq dhe kjo gjë është vërtetuar pozitivisht në Shkencën Mjekësore.
Pjesa e parë.
Përkthehu Pandeli Zeneli