SHKENCA PËRBALLË KRYQËZIMIT DHE NGJALLJES SË JISU KRISHTIT
Spiridhon G. Makris, Profesor i Anesteziologjia në Universitetine Selanikut
Mendoj se zgjedhja e temës që lidhet me kryqëzimin dhengjalljen e Krishtit tonë është në kohën e duhur, jo vetëm sepsejemi në atë periudhë kur Kisha jonë ka urdhëruar që shpirtrat e të gjithë të krishterëve të kthehen, të përgatiten dhe të marrinpjesë në Pësimet e Krishtit tonë, por edhe pse pikërishtKryqëzimi dhe Ngjallja janë epiqendra e Krishtërimit.
Sepse nëse Kryqëzimi dhe Ngjallja e Krishtit tonë është e vërtetë, atëherë gjithçka që ne besuam, gjithçka për të cilën jemikapur, gjithçka që ndjekim dhe që janë të huaja ose nëkundërshtim me Krishtin dhe Ungjillin e Tij janë idhuj që duhenshembur.
Prandaj janë ngritur kaq shumë kundërshtime me kaq furi dheme kaq kokëfortësi, aq shumë argumente janë paraqitur për tëbindur të gjithë se Ngjallja e Krishtit nuk ndodhi.
Sepse nëse ka ndodhur ngjallja e Krishtit, atëherë Krishti është: Perëndi, atëherë gjithçka që thotë: Krishti, gjithçka që thotëUngjilli është e vërtetë dhe ne duhet të vdesim për gjithçka qëkemi jetuar: që janë në kundërshtim dhe të huaja për Krishtindhe të rijetojmë përsëri një jetë e re në përputhje me gjithçka qëtha Krishti dhe që Kisha ende mbron dhe përjeton.
Argumentet që ngrihen për të vënë në dyshim Ngjalljen e Krishtit mund të klasifikohen në tre kategori kryesore:
Njëra është se Zoti nuk vdiq në kryq dhe si rrjedhojë pasi nukvdiq as edhe u ngjall.
Kategoria e dytë e argumenteve kundër Ngjalljes është vënia nëpikëpyetje e paraqitjeve që Ungjijtë i përshkruajnë shprehimishtsi të ndodhura pas ngjalljes së Krishtit.
Dhe e treta, sillet rreth faktit se Varri i Tij u gjet bosh.
Nëse Krishti vdiq në Kryq është sigurisht një çështje që ka rëndësi absolute për shkencën e Mjekësisë, sepse është ajo qëstudion natyrën dhe pasojat e të gjitha lëndimeve fizike dhe qëstudion të gjitha manifestimet që lidhen me kolapsin gradual tëfunksioneve jetësore të trupit dhe me konstatimin se tashmë janështerur kushtet për mbijetesën e organizmit dhe se ka ndodhurvdekja.
Pra, meriton vëmendjen tonë që ky dyshim, se Krishti nuk vdiqnë kryq, nuk u paraqit kurrë gjatë brezit të njerëzve që jetuan kuru bë kryqëzimi i Krishtit, nuk u paraqit as gjatë kohës sëpersekutimeve, nuk u paraqit gjatë kohës së herezive të mëdha, të cilat vunë në pikëpyetje si hyjninë e Krishtit ashtu edheNgjalljen e Tij, nuk u paraqit deri në shekullin e 17-të. Kjo ështëshumë karakteristike sepse thjesht atëherë ishin zhdukurplotësisht vetëm njerëzit që ose vetë kishin parë, ose kishin njëpërshkrim të gjallë të dëshmisë së Kryqëzimit. Nëse do tëkishim njerëz sot, dhe për fat të mirë nuk kemi, që do të kishinqenë dëshmitarë të Kryqëzimit, një dyshim i tillë me pretendimepër ekuilibër logjik nuk do të ishte paraqitur, siç do ta shohim nënjë moment.
Sigurisht, kjo pyetje, nëse Krishti vdiq në kryq, është e ndërthurur me mënyrën se si njeriu vdes kur kryqëzohet. Njëbesim i zakonshëm popullor është se vdekja në Kryq vjen ngadhimbja dhe gjakderdhja e krijuar nga gozhdat që shpuan duartdhe këmbët e të kryqëzuarit.
Siç do të shohim, këto janë vetëm një shtesë e vogël shumëtorturuese, siç do të zhvillojmë, por jo me një rol parësor nëshkaktimin e vdekjes.
Vdekja e Kryqit, vdekja e Krishtit në Kryq, sigurisht që kishtekëtë dhe shumë shkaqe të tjera predispozuese. Ndër këto do tëpërmendim goditjet e marra nga Zoti ynë, nga ushtarët romakëme gjithë forcën që i karakterizonte dhe vrazhdësinë me të cilënishin mësuar të kryenin martirizimet në atë kohë.
Por sigurisht, ndërsa ne e dimë se një goditje e fortë në fytyrën e një njeriu të pambrojtur nga një ushtar i ashpër mund ta vendosëatë në një gjendje afazie ose të fikëti, këtë do ta shikojmë.
Ne do ta shikojmë atë për të arritur në një frazë që ndoshta e dëgjojmë pa shumë vëmendje, kur Ungjilli na thotë se: “pasi e fshikulloi, e dorëzoi që të kryqëzohet” (Mark. 15.15).
Çfarë ishte fshikullimi? Ndoshta mendojmë se fshikullimi ishtenjë fshikullim i thjeshtë. Nuk është aspak kështu. Personi që do të fshikullohej ishte i lidhur në një shtyllë dhe xhelati ekspert qëkryente fshikullimin mori një kamxhik të rëndë që kishte shumërripa në fund, në rripa lidheshin topa plumbi ose gurë të vegjëldhe me të goditej mbi kurrizin e një njeriu të lidhur.
Shumë shpejt, që nga goditjet e para, atij që është fshikulluar iështë shkëputur lëkura dhe pas disa goditjeve të tjera, mishi i tijështë copëtuar plotësisht dhe i janë zbuluar kockat e shpinës. Nëhistori janë raportuar disa raste të njerëzve që kanë vdekur gjatëfshikullimit.
Mbi këtë shpinë tani të grisur, të gjakosur dhe të sforcuar, Krishti ynë mbajti Kryqin e tij, i cili ishte dru shumë i rëndë, nëmënyrë që të mbante peshën e një njeriu pa u thyer. Dhe është e njohur, por edhe shumë e natyrshme të pritet që ai u përkul nënpeshën e Kryqit, i rraskapitur dhe i gjakosur, me forca tëhumbura, ai u përkul nën peshën e këtij Kryqi dhe ra, siç thonëtraditat, me fytyrë në tokë, me fytyrë, pa mundur as ta mbrontetrupin nga pasojat e rënies falë Kryqit, që u detyrua ta mbantedhe që i ra si barrë sipër. Dhe ne e dimë se për të mos vdekurpara se të arrinin lartësinë e Golgothasë, ata caktuan Simonin e Kirenës që të mbante Kryqin për pjesën tjetër të rrugës. Le tështojmë këtu edhe gjembat që kishte kurora, të cilët i kishinshpuar kokën në shumë vende dhe kushdo që ka përvojë në njëdhomë aksidentesh në spital, e di se sa të veçanta janë plagët nëlëkurën e kokës të prirur për gjakderdhje. Kështu ky trup ibukur, trup i sforcuar, u gozhdua në Kryq.
Le të shohim tani çështjen e gozhdimit në Kryq. Nga tradita dhenga përshtypja e përbashkët besojmë se gozhdët shpuanpëllëmbët.
Por nga eksperimentet që një kirurg francez, Barbet, bëri nëkufoma të ndryshme, ai pa se është e pamundur që një gozhdë e kaluar midis kockave të pëllëmbës të mbajë trupin e njeriut, edhe nëse mbështetet nga gozhdat e këmbëve. Nën këtë peshë, nëse do të vendosnin aty gozhdët, ato do të grisnin mishin nësipërfaqen e përparme dhe të pasme të pëllëmbës deri në mesgishtave dhe i Kryqëzuari do të binte me kokë poshtë, imbështetur vetëm nga gozhdët me të cilat u mbërthyen këmbët.
I njëjti kirurg tregoi se e vetmja pikë në dorën e njeriut që mundtë mbështesë trupin nëse kalon një gozhdë është kyçi i dorës dhenë eksperimente të përsëritura ai tregoi se nëse një gozhtë do tëfutet kudo në kyçin e dorës do të kalojë nëpër një hapësirëanatomike, të njohur për mjekët si hapësira e Destotit, midis dykockave të kyçit të dorës. Dhe ajo që është karakteristike për njëseri prej 12 eksperimentesh të ngjashme të bëra nga ky kirurgjanë dy nga vëzhgimet e tij, se në të 12 duart asnjë kockë nukështë lënduar apo thyer nga futja e gozhdës, për të konfirmuaratë që thotë Ungjilli se asnjë kockë nuk do të thyhet.
Dhe së dyti, se pikërisht nga kjo hapësirë në kontakt me gozhdënështë një nerv i madh i dorës, nervi mesatar, i cili në të gjithadëmtimet që do të pësojë dora e të kryqëzuarit në kryq do të jetënë kontakt të vazhdueshëm nga gozhda.
Tani çfarë do të thotë që një nerv të marrë qoftë edhe një stimultë thjeshtë e të lehtë, të gjithë e kemi përjetuar, kur marrim nënjë moment në bërryl, një goditje. Ajo ndjesi e padurueshme e shkarkimit dhe paralizës elektrike që përjetojmë dhe që me tëvërtetë revolton gjithë qenien tonë nga lëvizja e lehtë.
Pra, le të mendojmë se gjatë gjithë kohës së kryqëzimit njëngacmim i shumëfishtë dhimbjeje shoqëroi martirizimin e Kryqëzimit. Gjithashtu për gozhdën që do të kalojë nëpërkëmbë, u konstatua se edhe kjo duhet të kalojë nga një pikë e këmbës dhe nuk mund të mos gjejë një rrugëdalje atje, dhe ajo është midis metatarsalit të dytë dhe të tretë.
Kjo që thamë deri tani është vetëm një parashije, është vetëm njëfillim i vogël i martirizimit të kryqëzimit dhe ende nuk kemihyrë në kauzën që sjell vdekjen.
Dhe ky shkak që sjell vdekjen ka një rëndësi të madhe përdiskutimin tonë, nëse Krishti i kryqëzuar vdiq në kryq.
Për të kuptuar mekanizmin e vdekjes duhet të kujtojmë disagjëra. Në disa ikona tregohet se dy kusarët nuk ishin gozhduarnë Kryq, por i kishin duart të lidhura me litar. Asnjë traditë nuke mbështet diçka të tillë që u ndodhi dy kusarëve që u kryqëzuanme Krishtin, por fakti që kjo është paraqitur, dëshmon për diçkaqë e përshkruajnë edhe shumë historianë: domethënë se një njerimund të kryqëzohet dhe të vdesë, nëse është varur mbi një kryq, jo me gozhdë, por thjesht nëse kanë lidhur duart e tij në Kryq. Për ta vërtetuar këtë edhe më mirë, na mbetet vetëm t'ireferohemi një dënimi disiplinor zbatohej gjatë Luftës së ParëBotërore në ushtrinë gjermane.
Ky dënim quhet Aufbinden dhe konsiston në lidhjen e personitqë ishte dënuar, duke i lidhur duart në një shtyllë në mënyrë qëkëmbët e tij të mos prekin tokën. Shumë shpejt ky person shfaqte simptoma të mbytjes. Lëvizjet e tij të frymëmarrjes po bëheshin jashtëzakonisht të vështira dhe të mundimshme. Iumblodh gjaku me presion të madh në kokë, i plasën damarët, koka iu bë e gjitha hiperemike dhe shpejt njeriu u dobësua dhenëse nuk prisnin litarin, mund të vdiste.
Të shënojmë edhe faktin tragjik se siç përmendet në historinë e Dachaut, atëherë e aty gjermanët e kujtuan sërish këtëmartirizim dhe përmenden disa raste të tmerrshme, ku njerëzvdiqën dhe vriteshin me torturat e Aufbinden. Madje, raportohetse ata kanë varur edhe një peshë të vogël në këmbë kur kanëdashur ta shkurtojnë këtë torturë, e cila është përshkruar nga tëdënuarit që kanë qenë afër në momentin e kësaj torture, e cilakur arrin në fazat e fundit është e neveritshme.
Fytyra e njeriut shtrembërohej vërtetë si ajo e një njeriu të varur, gjoksi i tij shtrihej në një masë të paimagjinueshme, muri ibarkut krijonte një zgavër të thellë, njeriu zhytej në djersë aqshumë sa, sipas dëshmitarëve që ishin përpara, nën këmbët e këtij të dënuari fatkeq krijohej pellg i madh djerse.
Pra, rezulton se kryqi e sjell njeriun në një tërheqje të madhefalë peshës së trupit që e tërheq trupin poshtë nga krahët, njëtërheqje e madhe e krahëve, muskujve, krahëve, brezit tëshpatullave dhe murit të kraharorit. Kjo tërheqje e detyrongjoksin në një pozicion të vazhdueshëm të inhalimit të detyruaredhe pse personi nuk mund të kryejë lëvizjet e frymëmarrjes.
Dhe ne e dimë se lëvizjet e frymëmarrjes bëhen pasive ngagjoksi ynë, saktësisht pa asnjë forcë, si një kthim automatik igjoksit i transformuar nga inhalimi me të cilin gjoksi mbushetme ajër dhe kështu njeriu mund të rinovojë ajrin në alveolat e tijdhe të oksigjenojë gjakun e tij në mënyrë që të mund të vazhdojëdhe të mbijetojë.
Në gjendjen e varësisë dhe nga duart, në gjendjen e Kryqëzimit, njeriu gjendet në një kufizim të madh, shumë të madh tëfrymëmarrjes së tij, ashtu siç do të ishte nëse do të ishte lidhurme një gjoks shumë të ngushtë ose nëse do të e kishte rrafshuargjoksin me një barrë shumë të rëndë.
Nuk mund të mbushet përsëri me ajër, kështu që vdekja ngakryqëzimi është kryesisht për shkak të asfiksisë. Së dyti, përshkak se ky presion i madh krijohet në gjoks, është e pamundurqë gjaku në kokë të rrjedhë, të zbresë në zemër. Prandaj ndodhedhe ngjeshja e madhe e gjakut në kokën e këtyre njerëzve, tëkryqëzuarve.
Sikur të mos kishte rrugëdalje tjetër, nëse nuk do të gjenterrugëdalje tjetër, që të mund të çlironte kokën nga ky bollëkgjaku, do të vdiste shumë shpejt në kryq, por i kryqëzuari gjennjë rrugëdalje.
Dhe kjo është për të mbështetur trupin e tij duke i shtypurkëmbët e tij mbi gozhdët me të cilët janë gozhduar. Kështu, gjoksi ngrihet pak, varësia e peshës nga krahët dhe shpatullatndalet, muri i kraharorit lehtësohet, ai mund të marrë përsërifrymë, gjaku zbret përsëri nga koka dhe personi rigjen vetëdijen.
Por lodhja që ka nuk e lejon të bëjë këtë përpjekje muskulare, qëtë mbajë të gjithë peshën e trupit nga gozhda që i ka kaluarnëpër këmbë. Kështu i rraskapitur, ai bie sërish në pozicionin e parë, për të rifilluar sërish mbytjen, derisa pas një serie tënjëpasnjëshme përpjekjesh të tilla, ai lodhet, mbetet nëqëndrimin e varësisë dhe vdes nga asfiksia.
Kryqi është me të vërtetë një plan vrasjeje satanike dhe kjo ështëarsyeja pse romakët ishin kaq të kënaqur nga pamja e njerëzve tëkryqëzuar, në dëshirën e tyre barbare për të parë njerëzit tëtorturuar. Prandaj, për shkak se vdekja ishte shumë e mjerë, nëlegjislacionin romak kjo vdekje parashikohet të përdoret vetëmpër skllevërit dhe tradhtarët.
Ciceroni, i cili kishte parë vdekjen në kryq, e quan atë: “Cruderissimum et deterimum Supplicium”, pra tortura më e tmerrshme që kishte parë ndonjëherë.
Tani në rastet kur për ndonjë arsye kreu i skuadrës sëekzekutimit donte të shkurtonte shfaqjen e vdekjes. Çfarë bëriai? Me një goditje të fortë, ai urdhëroi t'i thyheshin këmbët tëkryqëzuarit, dhe kështu, duke qenë se i kryqëzuari tani nuk ishtenë gjendje të mbante peshën e trupit mbi këmbët e tij dhe tëlehtësonte gjoksin dhe të merrte frymë, ai ishte tani i detyruar t’inënshtrojë të gjithë peshën e trupit, siç thamë, nga duart dhe tëvdesë me asfiksi.
Kur, thotë, shkuan te Krishti, panë se si ai kishte vdekur tashmë. Tani këtu duhet të jemi shumë të kujdesshëm. A është e mundurqë një oficer në krye të skuadrës së pushkatimit, i cili sigurishtkishte parë shumë ekzekutime me kryqëzim, të mashtrohet? A ka mundësi që në atë kohë personi të jetë në nekrofani?
Nëse vërtet nuk ka lëvizje të frymëmarrjes, është e pamundur qënjeriu të jetojë më shumë se 3-6 minuta, për sa kohë që gjakunuk është i oksigjenuar në mushkëri. Por a është e mundur tëbëhen lëvizje të padukshme të frymëmarrjes në kryq, në kohënkur, për të marrë frymë, njeriu duhet të bëjë një përpjekje tëmadhe për të lëvizur disa centimetra ajër brenda dhe jashtëmushkërive? A është e mundur që këtë përpjekje tëmundimshme të mos e perceptojë ai, i cili do ta paguante me jetën e tij, nëse një i dënuar do të pretendonte se nuk kishtevdekur në të vërtetë, ndërsa ishte i dënuar me vdekje?
Centurioni, nuk u mjaftua me këtë provë bindëse për të, por e qëlloi në trupin e kryqëzuar të Krishtit tonë, me një formë tjetër, me formën klasike të ekzekutimit, që kishin Romakët për tëgjithë sa dënoheshin, duke e qëlluam me shtizë në brinjë. Kjoështë me të vërtetë një goditje vdekjeprurëse me gjithë forcën qënjë ushtar i stërvitur mund të godasë shtizën tij.
Ushtari romak e fut thellë në trupin e Krishtit shtizën e tij. Dheai nuk e futi vetëm heshtën, por tregohet se doli ujë dhe gjak. Tani se cila është rëndësia e madhe doktrinore e këtij uji dhegjaku, ne nuk do të diskutojmë këtu. Dhe nuk është një çështjeqë më takon mua për ta analizuar, si mjek dhe si shkencëtar ishkencave pozitive. Por duhet të themi se për të rrjedhur gjaku, kjo shtizë duhet të ketë shpuar zemrën ose një venë të madhe.
Dhe le të themi gjithashtu se po të ishte gjallë Krishti ynë, ngado të vinte ky gjak, do të ishte një rrjedhje e vazhdueshme, njërrjedhje me pulsime, që do të dëshmonte për praninë e jetës. Por pas asaj rrjedhe uji dhe gjaku nuk u shfaq asgjë tjetër dhesidomos një plagë kaq e madhe nuk shkaktoi asnjë reagim. Përkundrazi, kjo mungesë reagimi ndaj Centurionit konfirmoisigurinë tashmë ekzistuese se Krishti kishte vdekur.
Pra, kjo nekrofani në kryq nuk është e mundur, nuk është e mundur të kryhet një nekrofani përballë një plage kaq të madhe, në të cilën duhet të theksojmë se hyrja e një shtize në gjoks, jo vetëm që shkaktoi ngrënien e organeve të mëdha të qarkullimi, si zemra dhe venët e mëdha, por gjithmonë shkaktonte njëgjendje të njohur për ata që kanë lidhje me Mjekësinë, pneumotoraksin, pra hyrjen e ajrit atmosferik jashtë mushkërive, një fenomen që siç e dimë është i papajtueshëm me mbijetesën.
Një pneumotoraks i hapur nuk lejon frymëmarrje, edhe nësenjeri do të gjendej n[ një shtrat. Edhe sikur të mos kishte asnjëfaktor tjetër rëndues për frymëmarrjen e tij, siç e pamëfrymëmarrja e tij tani nuk ekzistonte, edhe sikur të mos kishtepasur asgjë tjetër, një plagë kaq e madhe në gjoks do të kishtehequr aftësinë e sistemit të frymëmarrjes të bënte punën e tij dheky njeri do të kishte vdekur për pak minuta.
Le të themi edhe diçka tjetër, se pas konstatitimit të vdekjes ngaCenturioni ata nuk e zbritën menjëherë Krishtin nga Kryqi. Josifi i Arimateas zbret nga Golgotha-ja, ku ishte i pranishëm, në pretorium. Ai shkon, gjen Pilatin dhe i kërkon trupin e Krishtit.
Pilati u mrekullua “ai tashmë kishte vdekur” për të na informuarplotësisht se kur vdiq dhe thirri Centurionin, i cili tani e vuloskëtë besim të tij jo vetëm me faktin se e la të vdekur Krishtin, por edhe nga fakti se ai siguroi sundimtarit se ai me të vërtetëkishte vdekur.
Dhe meqenëse ai thotë se e siguroi atë, atëherë një rrugë e tretë? E para e Josifit te Pilati, e dyta e të dërguarit te Centurioni, e Centurionit te Pilati, rruga e tretë, Josifi ngjitet përsëri duke marrë me vete pëlhurën dhe vetëm atëherë bëhet zbritja ngaKryqi. Gjatë gjithë kësaj kohe mekanizmat e vdekjes vepruandhe sollën vdekjen e Krishtit dhe nëse madje, një gjë logjikisht e pamundur dhe e papranueshme, edhe sikur këta mekanizma tëmos kishin shkaktuar vdekjen, gjatë gjithë kësaj kohe ajo do tëishte shkaktuar tashmë.
Dhe tani fillon procesi i varrimit, për të cilin ungjilli na thotë, u bë nga Josifi, Nikodemi dhe të tjerët që ishin atje, siç ishte zakonmidis judenjve.
Ne gjejmë në “talmud” të gjithë procesin e varrimit, i cili, me saduket, për të parandaluar mundësinë e nekrofanisë, përfshintevendosjen e një pende përpara vrimave të hundës së të ndjeritpër 15 minuta për t'u siguruar që fryma e personit të mos lëviztependën.
Dhe pasi e përgatitën, i vunë pëlhurën dhe e mbuluan, siç e kishin zakon hebrenjtë dhe mbi të gjitha këto pëlhura derdhën 32 kilogramë – 100 litra nga një përzierje e miros dhe aloes, dysubstanca aromatike, të cilat duke u përzier marrin një formë tëtrashë ngjitëse me të cilën përshkohen në mënyrë krejtësishthermetike nga të gjitha anët e kufomës së rrethuar nga pëlhurat.
Kështu që po të supozohej se një person i shëndetshëm do tëishte mbështjellë me pëlhura nga të gjitha anët, dhe ta kishtelagur atë çarçaf me këtë lëndë ngjitëse dhe të padepërtueshme, e cila binte aq shumë mbi të, ai do të kishte vdekur nga mbytja.
Kështu që edhe sikur të harrojmë të gjitha shkaqet e tjera tëshumta, secila prej të cilave është e mjaftueshme për tëshkaktuar vdekjen, ne kemi tani këtu, në varr, një shkak shtesëvdekjeje, që është mbytja nga miro dhe aloe.
Në shekullin e 18-të, i pari që paraqiti argumentet e nekrofanisëishte Venturino.
Racionalistët pranuan se miro dhe aloe ringjallën me aromën e tyre një njeri që ishte me siguri i plagosur, i shkëlqyer, idehidratuar, i palëvizshëm, i dëshpëruar, në gjendje kome, nësejo i vdekur, gjë që është e paimagjinueshme.
Nëse miro dhe aloe do të kishin një efekt të tillë, ne mjekët, nëvend që të përdornim mijëra metoda, veprime dhe analiza për tëshpëtuar të plagosurit rëndë, na mbetej vetëm t’u jepnim atyrenjë erë miro dhe aloe dhe ata do të ringjalleshin menjëherë. Miro dhe aloe ishin një arsye shtesë për vdekje, një shkak shtesë, njëargument përfundimtar për të gjithë ata që dyshonin.
Por le të shtrijmë dyshimin tonë në një mënyrë kokëfortë dheeusforike përtej kësaj dhe të themi se ishte vërtet një nekrofanidhe le të themi se Krishti me të vërtetë nuk kishte vdekur dhe le të themi me të vërtetë se nuk kishte ngjallje, por se ai u ngrit nëditën e tretë dhe filloi të ecte.
Si, pra, mund të hiqte qafe rrobat dhe pëlhurat e rënda që e mbështillnin? Si mundi ai ta rrokulliste gurin e rëndë me të cilinJosifi nga Arimathea vulosi varrin, gurin e rëndë, tek i cilishkuan tri gra të dielën në mëngjes, duke pyetur veten se kushdo t’i ndihmonte ta rrokullisnin?
Dhe në fund të fundit, ky trup i plagosur, i rraskapitur, duke supozuar se do të ngrihej, duke supozuar se do të rrokullistegurin, sigurisht që pas disa hapash do të binte përsëri në njëgjendje të mjerë dhe nuk do të ishte në gjendje të vinte në vetedhe të qëndronte në këmbë.
A janë vërtet të tilla paraqitjet e Krishtit? Dhe këtu duhet tëtheksojmë se nuk është vetëm informacion, fakti që të gjithë atatë cilëve iu shfaq Ai, e panë Krishtin të gjallë është një kusht idomosdoshëm që Ungjilli të ekzistojë.
Sepse nga shëndeti me të cilin pulsonte ky trup, këta skeptikë u bindën, siç do ta shohim, se ai ishte vërtet i ngjallur. Në vend tëtrupit që zvarritej dhe i binte të fikët, që me të vërtetë shkaktoikeqardhje dhe neveri nga torturat që kishte pësuar, kemi pamjene një njeriu plot energji, që rrezatonte gjakftohtësi, paqe, rehati, një trup që ecën aq shpejt sa mund të arrijë dy persona që po marshonin disa kilometra larg Jeruzalemit dhe që ishin përparatij dhe i arriti dhe udhëtoi me ta për një distancë tjetër të gjatë nëmuzg.
Pra, këto janë vërtet paraqitje të një personi që është në shëndetdhe forcë të përsosur. Pra, Krishti vdiq në Kryq, pasi është e pamundur të mos pranojmë se paraqitjet e tij janë paraqitje të njëpersoni që u ngjall pas martirizimit në Kryq dhe kjo gjë ështëvërtetuar pozitivisht në Shkencën Mjekësore.