Atdhedashuria në këndvështrimin e krishterë ! Nga Miron Çako
Është e publikuar më Dt 28/11/2016 ; Tirana Observer
Në festat e Pavarësisë dhe e Çlirimit, të gjithë që quhemi dhe jemi shqiptarë me origjinë dhe shtetësi, patjetër që na vë në kujtesë retrospektive për të gjithë ata që kontribuan dhe sakrifikuan gjatë të gjithë shekujve për të na lënë si trashëgimi një atdhe, Shqipërinë tonë të dashur, ku ne së bashku me kombet e tjera të kemi një vend në këtë planet, për ta gëzuar jetën, për tu shtuar dhe vepruar me punë të mira, për të mirën e të gjithëve si trashëgimi dhe frymëzim për brezat që do të vijnë deri sa të ketë kombe dhe jetë mbi dhé.
Shumë flasin për atdheun veçanërisht këto ditë festash Nëntori, por jo të gjithë e kanë të qartë se çdo të thotë atdhe dhe atdhedashuri, disa me mentalitet turme e ngatërrojnë atdheun dhe atdhedashurinë me nacionalizmin e cila është cilësuar si “streha e fundit e maskarenjve” të cilët mbasi nuk kanë me çfarë t’i gënjejnë turmat përdorin kartën e fundit të “bixhozit” të tyre aventuresk në kurriz të popullit dhe popujve, të cilët të mashtruar derdhin shumë gjak të pafajshëm paditur, pakuptuar se po përjetësojnë pushtetin dhe shtojnë pasuritë e horrave.
Po ku e ka fillimin e tij atdheu dhe atdhedashuria? Ka shumë libra historikë, filozofikë që mund tu referohesh, por mendoj se libri më i saktë ku të gjithë njerëzit mund t’i referohemi është Bibla. Një librari librash i shkurtuar në një hapësirë kohore prej 1500 vitesh, që u shkruajt nga njerëz të shenjtë të frymëzuar nga Perëndia, i cili si krijues dhe Zoti i historisë njerëzore në ka treguar zanafillën e njeriut, të popujve, gjuhëve, kombeve dhe përfundimin e tyre deri në ditën e fundit të botës. I gjithë njerëzimi vjen nga AND-ja e një njeriu të parë i quajtur Adam (Zan. kap. 2) prandaj në thelb të gjithë njerëzit dhe popujt që përbëjnë kombet kanë të përbashkët njerishmërinë, kështu që vllazërimi midis tyre është gjë natyrale e natyrës njerëzore. Por armiqësia midis njerëzve erdhi për shkak të zilisë së djallit njeri-vrasësi që nga fillimi (Zan kap 3) i cili mbasi ndau njeriun nga Perëndia krijuesin e tij, shtiu armiqësi midis fëmijëve të tij( Adamit) duke qenë shkaku i vëllavrasjes së parë të Kainit kundër Abelit (Zan. kap 4) kjo fillimi i çdo vëllavrasje midis popujve dhe kombeve fatkeqësisht do vazhdojë deri në ditën e fundit të botës. Bibla vazhdon dhe na tregon se njerëzimi u shthur aq shumë në urrejteje midis njeri-tjetrit sa toka u mbush me dhunë dhe Perëndia u pendua që e krijoi njeriun, por Noea gjeti Hir përpara Perëndisë dhe Perëndia e shpëtoi atë dhe familjen e tij nga katastrofa e përmbytjes që erdhi mbi gjithë botën dhe i zhduku të gjithë mëkatarët e dhunshëm.
Zoti mbasi e bekoi Noen dhe tokën për shkak të tij i tha: “Qofshi frytdhënës, shumëzojuni dhe mbusheni tokën” (Zan 9 1). Njeriu në atë kohë fliste një gjuhë dhe ishte një popull dhe qëndronte në një vend dhe ata vendosën të ndërtojnë një kull me tulla e cila do të ngjitet deri në qiell: “O burra, të ndërtojmë për vete një qytet dhe një kullë maja e së cilës të arrijë deri në qiell, dhe t`i bëjmë një emër vetes që të mos shpërndahemi mbi faqen e tërë dheut”.(Zan 11 4) Kjo kullë shprehje e egoizmit njerëzor, një tjetër mashtrim i djallit, që ta kundërvër përsëri njeriun kundër Perëndisë, nuk u pranua nga Zoti “Dhe Zoti tha: “Ja, ata janë një popull i vetëm dhe kanë të gjithë të njëjtën gjuhë; dhe kjo është ajo që ata filluan të bëjnë; tani asgjë nuk ka për t`i penguar ata të përfundojnë atë që kanë ndërmend të bëjnë. O burra, të zbresim pra atje poshtë dhe të ngatërrojmë gjuhën e tyre, në mënyrë që njëri të mos kuptojë të folurën e tjetrit”. Kështu Zoti i shpërndau mbi faqen e tërë dheut dhe ata pushuan së ndërtuari qytetin. Prandaj këtij vendi iu dha emri i Babelit, sepse Zoti aty ngatërroi gjuhën e tërë dheut dhe i shpërndau mbi tërë faqen e dheut.”( Zan 6 11 6-9) Kjo është koha dhe moment kur u krijuan kombet me gjuhët dhe territoret e tyre.
Atdheu “toka e etërve” është një nga pamjet kryesore të përvojës së një populli.
Perëndia sipas Biblës, vërtet i ndau kombet sipas gjuhëve si ndëshkim për egoizmin e tyre të përbashkët, por Ai në planin e Tij dëshironte që t’i bashkonte përsëri kombet në një popull të vetëm, që do të quhej populli i Zotit.
Dhe historia e popullit të Zotit nis me shpërnguljen e Abrahamit 2000-vjet pr. Kr. të cilit Perëndia i shfaqet dhe i thotë “Largohu nga vendi yt, nga të afërmit e tu dhe nga shtëpia e babait tënd dhe shko në vendin që do ta tregoj. Unë prej teje do të bëj një komb të madh … tek ti do të të jenë të bekuara tërë familjet e tokës.(Zan 12 1-3). Sipas Biblës vërtet Perëndia e mbajti premtimin e Abrahamit, që prej tij do krijohej një popull i Zotit, populli i Izraelit i cili u vendos përfundimisht mbas 400-vjetësh i udhëhequr nga Moisiu në tokën, premtuar Abrahamit, sot Palestina. Jo vetëm toka e popullit të Izraelit është dhuratë e Perëndisë ku Zoti duhet të lavdërohet, por çdo tokë është po ashtu një dhuratë e Perëndisë për çdo popull nën qiell, vend ku ai të jetojë jetën, duke lavdëruar Zotin Krijues ashtu siç shkruhet “Lavdëroni Zotin prej qiejve…ju mbretër të tokës dhe popuj të gjithë”.( Psalmi 148). Sipas planit të Perëndisë për t’i vëllazëruar të gjithë kombet dhe popujt dhe sipas premtimit që ju dha Abrahamit, atit të shumë kombeve, se “në të do bekohen të gjitha familjet e tokës” (Zan 12 3), Perëndia kur u përmbush koha, dërgoi Birin e Tij të cilin e bëri Bir Njeriu prej Virgjëreshës Mari që vinte prej farës së Abrahamit.
Jisu Krishti i cili për të treguar që është plotësisht njeri si ne, të vendosur në një tokë dhe në një popull, bëri edhe përvojën e atdhedashurisë.
Atdheu i Tij nuk qe një vend çfarëdo, por toka e Perëndisë që i ishte dhënë si trashëgim popullit të vet. Ai e ka dashur këtë atdhe me të gjithë fuqinë e zemrës së Tij, sa nuk pushoi së bëri mirë mbi të gjithë bashkëkombësit me fuqinë dhe të vërtetën e Perëndisë. Por në mënyrë paradoksale populli i Tij nuk e priti dhe e përbuzi duke e quajtur të pavlefshëm dhe armik të kombit, sepse vërtet izraelitët prisnin Mesian (Krishtin), por të mashtruar nga egoizmi i tyre dhe urrejtja për kombet e tjera prisnin një Krisht nacionalist, përjashtues dhe sundues mbi të gjitha kombet.
Dhe kur Ai nuk pranoi për tu bërë mbreti i tyre tokësor ata thanë “Ç’na duhet ky, le ta vrasim” duke e kryqëzuar me anën e romakëve. Prandaj dhe Krishti duke i ditur të gjitha përfundimet e nacionalizmit hebre, që mohuan dhe do vrisnin Zotin dhe Mbretin e tyre, vajton për kryeqytetin e Izraelit, Jerusalemin, duke thënë: “Dhe kur ai po afrohej, e pa qytetin dhe qau mbi të, duke thënë: “Oh, sikur ti, pikërisht ti, të njihje të paktën në ditën tënde ato që janë te nevojshme për paqen tënde! Por tashti ato janë të fshehura për sytë e tu. Sepse përmbi ty do të vijnë ditë kur armiqtë e tu do të të qarkojnë me ledh, do të të rrethojnë dhe do të të zënë nga të gjitha anët. Dhe do të të rrëzojnë përtokë ty dhe bijtë e tu në ty; dhe s`do të lënë në ty gur mbi gur, sepse ti nuk e ke njohur kohën kur je vizituar.” (Luka 17 41 -44) Profecia e Krishtit u realizua në vitet 70 ps.Kr. ku romakët të udhëhequr nga gjenerali Titus rrethuan dhe pushtuan Jerusalemin duke bërë masakër mbi popullin, nga qyteti dhe tempulli nuk mbeti gur mbi gur. Që nga ky moment Izraeli pushoi si komb dhe tokën e tij e shkelën kombet derisa të plotësohet koha e kombeve.
Krishti nëpërmjet kryqëzimit dhe ngjalljes së Tij krijoi në vetvete Adamin e ri dhe nëpërmjet tij do të krijohet një popull i ri të mbledhur nga të gjithë kombet ku të gjithë do të jenë të vëllazëruar dhe në paqe midis tyre. Vendi ku është e mundur kjo gjë është Kisha e Krishtit, e cila u themelua në ditën e Pendikostisë, pesëdhjetë ditë mbas ngjalljes, kur Shpirti i Shenjtë zbriti mbi nxënësit e Krishtit të cilët i frymëzoi për t’i folur turmës në gjuhë të ndryshme të Jerusalem nga gjithë kombet, duke i bashkuar në predikimin e të vërtetës së Krishtit, si Zoti shpëtimtari i gjithë njerëzimit. Gjuhët e folura nga apostujt ishin e kundërta e gjuhëve të Babelit, sepse ato i ndan kombet, por ato gjuhë që thonin të vërtetën e Krishtit i bashkuan kombet nën Princin e paqes, ashtu si thotë dhe apostulli i kombeve Pavli: “…ishit në atë kohë pa Krishtin, të huaj në qytetarinë e Izraelit dhe të huaj për besëlidhjen e premtimit, pa pasur shpresë dhe duke qenë pa Perëndi në botë. Por tani, në Krishtin Jisu, ju që dikur ishit larg, u afruat me anë të gjakut të Krishtit. Ai në fakt, është paqja jonë, ai që ka bërë nga të dy popujt një dhe ka shembur murin e ndarjes, duke e prishur armiqësinë në mishin e tij, ligjin e urdhërimeve të përftuar nga porosi, për të krijuar në vetvete nga dy, një njeri të ri, duke bërë paqen,”(Efes 2 ;12-15). Pavarësisht se njerëzit nga të gjitha kombet janë bërë dhe vazhdojnë të bëhen në Krishtin pjesë e popullit të ri të Zotit, përsëri Kisha, trupi i Krishtit dhe shtylla e së vërtetë; i mëson ata si qytetarë të përgjegjshëm dhe ikona të Krishtit, kudo që të jenë shpërndarë , ta duan atdheun e tyre. Dashuria për atdheun do të mbetet për ta gjithonë një detyrë si vazhdimësi e dashurisë familjare për të kontribuar dhe për ta mbrojtur atë nga armiqtë e jashtëm. Por të krishterët janë të vetëdijshëm se Kisha në tokë është ikona e Jerusalemit qiellor (Galat 2; 26) bijtë e së cilës jemi ne të krishterët siç ishin Izraelitët bijët e Jerusalemit tokësor. Dhe atje lart ne kemi të drejtën tonë të qytetarsië së përjetëshme. “Sepse qytetaria jonë është në qiejt, prej nga edhe presim Shpëtimtarin, Zotin Jisu Krisht”, (Filip 3 ;20).
Duke pasur këtë vizion biblik për atdheun, të krishterët janë dhe duhet të jenë atdhedashës, shprehje kjo e dashurisë së tyre për Zotin që ju dha një vend mbi këtë tokë për ta dhe njerëzit e tyre dhe kurrë ata nuk mund të jenë nacionalist, për të mbivlerësuar kombin e tyre dhe përjashtuar kombet e tjera, sepse atëherë ata nuk mund të jenë të krishterë dhe pjesë e kishës së Krishtit, që është një Kishë në të gjithë botën e cila i përqafon të gjithë njerëzit me dashurinë dhe të vërtetën e Krishtit, pa dallim race, gjuhe dhe kombi duke i bërë ata në çdo kohë dhe vend një popull i ri Zotit. Ky popull i krishterë i nderon dhe i përkujton me shërbesa fetare të Kishës Orthodhokse të gjithë ata që ranë për fe dhe për atdhe në çdo vend shprehje e dashurisë sublime për Zotin dhe të afërmin. Kjo është arsyeja që të krishterët orthodhoksë dhe atdhedashës në ditën e Pavarësisë mblidhen në Kishë bashkë më fëmijët e tyre në adhurim dhe falenderim ndaj Zotit në Liturgjinë Hyjnore dhe më pas në dhoksollogjinë e Flamurit, simboli i unitetit të kombit tonë. Bashkë me klerin përpara flamurit në mes të Kishës ata i luten Zotit: “O Zot që bekon dhe shenjtëron, Ti bekoje flamurin tonë dhe shpëtoje shtetin dhe poullin tonë nga çdo rrezik dhe shtrëngesë dhe drejtoje në udhën e dritës, të lirisë dhe të përparimit, nën hijen tënde dhe vlerësona që ne të pavyerit ta kremtojmë këtë ditë të lavdëruar, shëndet dhe ditë të gjata këtu dhe kudo se Ti je Perëndi mëshirëplotë dhe njeridashës dhe Ty ta drejtojmë Lavdinë, Atit dhe Birit edhe Shpirtit të Shenjtë, Tani e përherë e në jetë të jetëve. Amin