Homelia VI mbi Ungjillin sipas Mateut 11:1-21
HOMELITË MBI UNGJILLIN E MATEUT
Homelia VI - Ungjilli sipas Mateut 11:1-21
"Kur Jisui lindi në Betlehem të Judesë në ditët e mbretit Herod, ja, erdhën dijetarë nga lindja në Jerusalem, duke thënë: "Ku është ai që ka lindur, Mbreti i Judenjve? Sepse ne pamë yllin e tij në lindje dhe kemi ardhur për ta adhuruar Atë.”
Ne kemi nevojë për shumë vigjilencë dhe për shumë lutje, që të mund të arrijmë në interpretimin e fragmentit që kemi përpara dhe që të mund të mësojmë se cilët ishin këta njerëz të mençur, prej nga erdhën dhe si; dhe me bindjen e kujt dhe cili ishte ylli. Ose më mirë, nëse dëshironi, le të paraqesim fillimisht atë që thonë armiqtë e së vërtetës.
Çfarë pretendojnë ata atëherë? "Vini re," thonë ata, "edhe kur lindi Krishti u shfaq një yll, që është një shenjë se astrologjia mund të jetë e varur në të." Si atëherë, nëse Ai e kishte lindjen e Tij sipas atij ligji, ai mposhti astrologjinë, hoqi fatin, ndaloi gojën e demonëve, dëboi gabimet dhe përmbysi gjithë këto magji?
Dhe çfarë mësojnë më tepër njerëzit e mençur nga ylli në vetvete? Se Ai ishte Mbreti i Judenjve? E megjithatë Ai nuk ishte mbret i kësaj mbretërie; ashtu siç i tha edhe Pilatit: ''Mbretëria ime nuk është e kësaj bote''. Sidoqoftë, Ai nuk bëri asnjë shfaqje të këtij lloji, sepse Ai nuk kishte as roje të armatosur me shtizë ose mburojë, as kuaj, as karroca mushkash, as ndonjë gjë tjetër të tillë rreth Tij; por Ai ndoqi një jetë të thjeshtësisë dhe varfërisë, duke mbajtur me vete dymbëdhjetë burra jo të pasur.
Edhe nëse e dinin se ishte mbret, për çfarë qëllimi kanë ardhur? Me siguri kjo nuk është punë e astrologjisë, për të ditur nga yjet kush janë lindur, por ata dinë nga ora kur lindin njerëzit për të parashikuar atë që do t'i ndodhë atyre: kështu thuhet. Por këta as nuk ishin të pranishëm me nënën në dhembjet e saj, as nuk e dinin kohën kur ai lindi, ata as duke filluar nga ai moment, nga lëvizja e yjeve nuk llogaritën se çfarë do të ndodhte: por anasjelltas, duke pasur një kohë të gjatë përpara se të shihnin një yll të shfaqej në vendin e tyre, ata vijnë për të parë Atë që ka lindur.
Cila rrethanë në vetvete do të përballonte një vështirësi akoma më të madhe se e para. Çfarë arsye i nxiti ata ose shpresa e çfarë përfitimesh, që të adhuronin një mbret që ndodhej kaq larg? Pse, nëse Ai do të mbretëronte mbi Vetveten, me siguri as edhe kështu rrethanat nuk do të ishin të afta për një ngjarje të arsyeshme. Të jetë e sigurt, nëse Ai do të kishte lindur në oborre mbretërore dhe me të Atin e Tij, dhe vetë të ishte mbret, i pranishëm prej Tij, natyrshëm dikush do të thoshte se ata, nga dëshira për të fituar favore nga babai, e kishin adhuruar fëmijën që lindi, dhe në këtë mënyrë po përgatitnin për vete paraprakisht shumë terren për mbrojtje dhe përfitime. Por tani kur ata nuk prisnin aq shumë sa që Ai të ishte mbreti i tyre, por i një kombi të huaj, shumë larg vendit të tyre, as që e shihnin Atë ende si një burrë të rritur; përse ata nisen në një udhëtim kaq të gjatë dhe ofrojnë dhurata, dhe kjo kur rreziqet ishin të sigurta se do t'i përfshinin gjatë gjithë procesit? Sepse Herodi, kur e dëgjoi, u shqetësua shumë dhe i gjithë populli u hutua kur i’u thanë këto gjëra prej tyre.
"Por këta njerëz nuk e parashikuan këtë." Jo, kjo nuk është e arsyeshme. Sepse le të kenë qenë kaq budallenj, për këtë ata nuk mund të ishin të paditur, saqë kur erdhën në një qytet që ishte nën një mbret, dhe shpallën gjëra të tilla si këto dhe vendosën një mbret tjetër përveç atij që mbretëronte, atëherë, ata duhet të ishin duke sjellë mbi vete një mijë vdekje.
2. Dhe pse e adhuronin atë që ishte i mbështjellë me rrobat e një bebe? Sepse, nëse Ai do të ishte një burrë i rritur, dikush mund të thotë, se në pritje të ndihmës që do të merrnin prej Tij, ata e hidhnin veten në një rrezik që e kishin parashikuar; megjithatë një gjë në një shkallë më të madhe e të paarsyeshme, që Persiani, barbari dhe ai që nuk kishte asgjë të përbashkët me kombin e hebrenjve, të ishin të gatshëm të largohej nga shtëpia e tyre, të braktisnin vendin, farefisin dhe miqtë, dhe që ata t'i nënshtroheshin një mbretërie tjetër. Por nëse kjo është marrëzi, ajo që vijon është më shumë se marrëzi. E çfarë natyre është kjo atëherë? Që pasi kishin hyrë në një udhëtim kaq të gjatë, dhe adhuruan, dhe i hutuan të gjithë, ata u larguan menjëherë. Dhe çfarë shenje mbretërie panë ata, kur panë një strehë, një grazhd, një fëmijë të mbështjellë dhe një nënë të varfër? Dhe kujt i ofruan dhuratat e tyre dhe për çfarë qëllimi? A ishte atëherë e zakonshme, pra, t'i kushtonin vëmendje të gjithë mbretërve që lindnin në çdo vend? Dhe a vazhduan gjithmonë të ecnin nëpër gjithë botën, duke i adhuruar ata që e dinin se do të bëheshin mbretër duke u nisur nga një pasuri e ulët dhe e varfër, përpara se të ngjiteshin në fronin mbretëror? Jo, këtë askush nuk mund ta thotë.
Dhe për çfarë qëllimi e adhuruan Atë në fund të fundit? Nëse e adhuruan për hir të gjërave të pranishme, atëherë çfarë prisnin të merrnin nga një foshnjë dhe një nënë në gjendje të varfër? Nëse e adhuruan për gjërat e ardhshme, atëherë nga e dinin ata se fëmija të cilin e kishin adhuruar do ta kujtonte më pas atë që i kishin bërë? Por nëse nëna e Tij do t'ia kujtonte Atij, ata nuk do të ishin të denjë për nder, por për ndëshkim, duke e çuar Atë në rrezik, të cilin ata duhet ta kishin parashikuar. Prandaj Herodi, sidoqoftë, u shqetësua, e kërkonte, e priti dhe donte ta merrte në dorë për ta vrarë. Dhe në të vërtetë kudo, ai që bën të njohur mbretin e ardhshëm, duke e supozuar atë në moshën e tij më të hershme, nuk bën asgjë tjetër veçse e tradhton për ta masakruar dhe për të ndezur kundër tij një luftë të pafund.
A e sheh sa të shumëfishta duken absurditetet, nëse i shqyrtojmë këto veprime sipas rrjedhës së gjërave njerëzore dhe gjërave të zakonshme? Sepse jo vetëm këto tema, por mund të përmenden më shumë se këto, që përmbajnë më shumë çështje për pyetje sesa ato për të cilat kemi folur. Por që të mos ju hutojmë, duke shtruar pyetje mbi pyetje, ejani tani të hyjmë në zgjidhjen e çështjeve të kërkuara, duke nisur në fillim me zgjidhjen e problemit tonë me vetë yllin.
3. Sepse, nëse mund të mësoni se çfarë ishte ylli dhe i çfarë lloji, dhe nëse ishte një nga yjet e zakonshëm, apo i ri dhe ndryshe nga të tjerët, dhe nëse ishte një yll nga natyra apo një yll vetëm në pamje, ne do të dijmë lehtësisht edhe gjërat e tjera. Nga do të shfaqen atëherë këto pika? Nga vetë gjërat që janë shkruar. Pra, që ky yll nuk ishte i llojit të zakonshëm, ose më saktë nuk ishte aspak një yll, siç më duket të paktën mua, por një fuqi e padukshme e shndërruar në këtë pamje, duket në radhë të parë nga vetë rrjedha e tij. Sepse nuk ka, nuk ka asnjë yll që lëviz nga kjo anë, por qoftë diellin që përmendni, hëna apo të gjithë yjet e tjerë, ne i shohim duke shkuar nga lindja në perëndim; por kjo u përhap nga veriu në jug; sepse kështu ndodhet Palestina në lidhje me Persinë.
Në radhë të dytë, kjo mund të shihet edhe nga koha. Sepse nuk duket natën, por në mes të ditës, ndërsa dielli shkëlqen; dhe kjo nuk është në fuqinë e një ylli, as të hënës; sepse hëna që aq shumë i tejkalon të gjitha, por kur shfaqen rrezet e diellit, fshihet menjëherë dhe zhduket. Por kjo tepricë e shkëlqimit të vet kapërceu edhe rrezet e diellit, duke u shfaqur më e shndritshme se ato dhe me kaq shumë dritë që shkëlqente më shumë.
Në radhë të tretë, nga shfaqja e saj dhe nga fshehja e vetë yllit përsëri. Sepse gjatë rrugës së tyre deri në Palestinë dukej se po i priste, por, mbasi shkelën në Jeruzalem, ai u fsheh vet: pastaj përsëri; kur ata janë larguar nga Herodi, pasi i thanë se për çfarë arsye erdhën, dhe kur ishin në prag të nisjes, ai shfaqi veten, gjithçka që ndodhi nuk ishte si lëvizja e një ylli, por e një fuqie të pajisur me shumë arsye. Sepse ajo nuk kishte asnjë drejtim fare, por kur ata do të lëviznin, ylli lëvizte; kur ata qëndronin, ylli qëndronte, duke shpërndarë gjithçka sipas nevojës: në të njëjtën mënyrë si shtylla e resë, tani ndalet dhe tani zgjon kampin e judenjve, kur ishte e nevojshme.
Në radhë të katërt, dikush mund ta perceptojë këtë qartë, nga mënyra e tij e nxjerrjes në pah. Sepse nuk e vuri në dukje vendin, duke qëndruar lart; ata nuk do të kishin mundësi që ta konstatonin, por zbriti poshtë dhe kreu këtë detyrë. Sepse ju e dini se një pikë me përmasa kaq të vogla, aq sa vetëm një grazhd mund të mbulonte, ose më mirë aq sa të mbulonte trupin e një foshnje të vogël, nuk mund të ishte i dukshëm nga një yll. Për shkak të lartësisë së tij të madhe, ai nuk mund të dallonte mjaftueshëm një vend kaq të kufizuar dhe ta zbulonte atë për ata që dëshironin ta shihnin. Dhe këtë mund ta shohë kushdo pranë hënës, e cila duke qenë shumë më e lartë se yjet, duket për të gjithë ata që banojnë në botë dhe janë të shpërndarë në një shtrirje kaq të madhe të tokës, - duket, them unë, afër të gjithë tyre. Si atëherë, më thuaj, ylli vuri në dukje një vend kaq të kufizuar, vetëm hapësirën e një grazhdi, nëse nuk e linte atë lartësi dhe nuk zbriste dhe qëndronte mbi kokën e fëmijës së vogël? Dhe për këtë ungjillori e lë të kuptohet kur thotë: "Ja, ylli shkoi para tyre, derisa erdhi dhe u ndal mbi vendin ku ishte fëmija i vogël".
4. A e sheh, me çfarë rezerve provash tregohet se ky yll nuk është një nga të shumtët dhe as nuk e ka treguar veten sipas rendit të krijimit të jashtëm? Dhe për çfarë qëllimi u shfaq? Për t'i qortuar çifutët për pandjeshmërinë e tyre dhe për t'u hequr atyre çdo rast justifikimi për paditurinë e tyre të qëllimshme. Sepse, meqenëse Ai që erdhi do t'i jepte fund politikës së lashtë dhe të thërriste botën në adhurimin e Vetvetes dhe për t'u adhuruar në të gjithë tokën dhe detin, menjëherë, që nga fillimi, Ai ua hap derën johebrenjve, i gatshëm përmes të huajve për të këshilluar popullin e Tij, që nuk i kushtoi vëmendje të madhe, bëri që edhe barbarët të vinin nga një vend i largët për të kërkuar mbretin që ishte në mesin e tyre. Dhe ata mësojnë nga një gjuhë persiane para së gjithash, atë që nuk do t'i nënshtroheshin të mësonin nga profetët; që, nëse nga njëra anë do të ishin të prirur të ishin të sinqertë, mund të kishin motivin më të fortë për bindje; nëse, nga ana tjetër, ata do të ishin në grindje, ata që tani e tutje mund të privoheshin nga çdo justifikim. Sepse çfarë mund të kishin për të thënë, ata të cilët nuk e pranuan Krishtin pas kaq shumë profetëve, kur panë se njerëzit e mençur, në shikimin e një ylli të vetëm, e kishin marrë të njëjtën gjë dhe e kishin adhuruar Atë që u shfaq. Ashtu siç veproi atëherë në rastin e ninevitëve, kur dërgoi Jonasin, dhe si në rastin e samaritaneve dhe grave kananite; kështu Ai bëri të njëjtën gjë në rastin e magëve. Për këtë arsye ai tha gjithashtu: "Burrat e Ninevisë do të ngrihen dhe do të dënojnë" dhe "Mbretëresha e Jugut do të ringjallet dhe do të dënojë këtë brez, sepse këta besuan gjërat më të vogla, por Judenjtë as më të madhjat.
"Dhe pse," mund të thotë dikush, "a i tërhoqi ata nga një vizion i tillë?" Pse, si duhej ta kishte bërë Ai? Dërgoi profetë? Por magjistarët nuk do t'u nënshtroheshin profetëve. U dëgjua një zë nga lart? Jo, ata nuk do të merrnin pjesë. Dërguan një engjëll? Por edhe nga ai, ata do të nxitonin për tu larguar. Dhe kështu, për këtë arsye, duke i hedhur poshtë të gjitha ato mjete, Perëndia i thërret ata me gjërat që janë të njohura, në mospërfillje të madhe; dhe Ai tregon një yll të madh dhe të jashtëzakonshëm, në mënyrë që t'i habisë, si me madhështinë dhe bukurinë e pamjes së tij, por edhe me mënyrën e ecurisë së tij.
Në imitim të kësaj, Pavli arsyeton edhe me grekët nga një altar pagan dhe sjell dëshmi nga poetët. Dhe jo pa rrethprerje ai i ngacmon judenjtë. Sakrificat ai u bën fillimin e mësimit të tij atyre që jetojnë nën ligj. Sepse, meqenëse për çdo njeri është e dashur ajo që është e njohur, si Perëndia, ashtu edhe njerëzit që janë dërguar prej Tij, i drejtojnë gjërat mbi këtë parim me synimin për shpëtimin e botës. Prandaj mos mendoni se është e padenjë për Të që t'i ketë thirrur me një yll; meqenëse sipas të njëjtit rregull do të gjeni gabime edhe me të gjitha ritet judaike, flijimet dhe pastrimet, dhe hënat e reja, dhe arkën, dhe vetë tempullin, sepse edhe këto e morën origjinën e tyre nga turpësia johebreje. Megjithatë, Perëndia, për shpëtimin e atyre që ishin në gabim, duroi t'u shërbenin këto gjëra, me anë të të cilave ata që ishin jashtë i përdorën për t'u shërbyer djajve; vetëm Ai i ndryshoi pak ato; që Ai t'i largonte ata shkallë-shkallë nga zakonet e tyre dhe t'i çonte drejt urtësisë më të lartë. Ashtu veproi edhe në rastin e dijetarëve, duke mos përbuzur t'i thërriste ata duke parë një yll, që t'i ngrinte ata më lart se ndonjëherë. Prandaj, pasi i solli, i morri për dore dhe i vuri pranë grazhdit; nuk është më nga një yll, por nga një engjëll që Ai tani u flet atyre. Kështu ata pak e nga pak u bënë burra më të mirë. Kështu bëri edhe me ata të Askalonit dhe të Gazës. Edhe për ato pesë qytete (kur në ardhjen e arkës u goditën nga një murtajë vdekjeprurëse dhe nuk gjetën çlirim nga sëmundjet nën të cilat shtriheshin) - njerëzit prej tyre thirrën profetët e tyre dhe mblodhën një asamble dhe u përpoqën të gjenin një shpëtim nga kjo fatkeqësi hyjnore. Pastaj, kur profetët e tyre thanë që ata të vinin në një zgjedhë mëshqerrat e arkës të pazbutura dhe të kishin viçat e tyre të parë, dhe t'i linin të shkonin, pa asnjë njeri që t'i udhëzonte, sepse kështu do të ishte e qartë nëse murtaja ishte nga Zoti apo nëse ishte ndonjë aksident që solli sëmundjen;--("sepse", thuhet, "ata thyejnë zgjedhën në copa për mungesë praktike, ose kthehen atje ku po ulin viçat e tyre, "është një shans që ka ndodhur; Por nëse ata ecin drejt dhe nuk gabojnë rrugës, dhe as përulja e të rinjve të tyre, as padituria e tyre e rrugës nuk kanë ndonjë ndikim mbi ta, është fare e qartë se është dora e Perëndisë që i ka vizituar ato qytete:")--kur, them unë, sipas këtyre fjalëve të profetëve të tyre, banorët e atyre qyteteve iu bindën dhe vepruan ashtu siç ishin urdhëruar, Perëndia ndoqi gjithashtu këshillën e profetëve, duke treguar përbuzje edhe në atë rast, dhe tregoi nuk është e padenjë për Veten që të zbatojë parashikimin e profetëve dhe t'i bëjë ata të duken të besueshëm në atë që ata kishin thënë atëherë. Sepse kështu e mira e arritur ishte më e madhe, në atë që vetë armiqtë e Tij dëshmuan për fuqinë e Perëndisë; po, vetë mësuesit e tyre dhanë zërin e tyre në lidhje me Të. Dhe dikush mund të shohë shumë edhe gjëra të tjera të tilla të sjella nga Perëndia. Sepse ajo që ndodhi në lidhje me magët, është përsëri si ky lloj dispensimi; të cilën rrethanë do të mund ta shpjegoni edhe tani nga ajo që u tha.
Për sa i përket yllit, ne i kemi thënë këto gjëra dhe akoma më shumë ndoshta mund të thuhen nga ju; sepse, thuhet: "Jepini rastin një njeriu të mençur dhe ai do të bëhet akoma më i mençur" por tani duhet të vijmë në fillimin e asaj që është lexuar.
5. Dhe cili është fillimi? "Kur Jisui lindi në Betlehem të Judesë, në kohën e mbretit Herod, ja, nga lindja erdhën në Jeruzalem dijetarë." Ndërsa njerëzit e mençur ndoqën rrugën nën kujdesin e një ylli, këta nuk besuan, nga profetët edhe pse tingëlluan në veshët e tyre. Por për çfarë arsye na përmendi kohën dhe vendin, duke thënë: "Në Betlehem" dhe "në ditët e mbretit Herod?". Dhe për çfarë arsye e shton edhe gradën e tij? Rangu i tij, sepse ishte edhe një Herod tjetër, ai që vrau Joanin; por ky ishte një tetrark, ndërsa ai një mbret. Dhe vendin dhe kohën po ashtu, ai vendos për të na kujtuar profecitë e lashta; për të cilin profeti Mikea shqiptoi, duke thënë: "Dhe ti, Betlehem, në vendin e Judës, nuk je aspak më i vogli ndër princat e Judës". Dhe profecia tjetër nga patriarku Jakob, duke na përcaktuar qartë kohën dhe duke paraqitur shenjën e madhe të ardhjes së Tij. Sepse, "Një sundimtar", thotë ai, "nuk do të mungojë nga Juda, as një udhëheqës nga ijët e tij, derisa të vijë ai për të cilin është caktuar, dhe ai është pritja e johebrenjve".
Dhe kjo përsëri ia vlen të pyetet, nga ishte ajo që ata erdhën për të shqyrtuar një mendim të tillë dhe kush ishte ai që i nxiti ata në këtë. Sepse nuk më duket se është vepër vetëm e yllit, por edhe e Perëndisë, që ua ka lëvizur shpirtin; të njëjtën gjë bëri edhe në rastin e Kirit, duke e vendosur që t'i linte judenjtë të shkonin. Megjithatë, ai nuk e bëri këtë për të shkatërruar vullnetin e tyre të lirë, pasi edhe kur e thirri Pavlin nga lart me anë të një zëri, Ai shfaqi hirin e Tij dhe bindjen e Pavlit.
Dhe përse, dikush mund të pyesë, nuk ua zbuloi Ai këtë të gjithëve njerëzve të mençur të Lindjes? Sepse të gjithë nuk do të kishin besuar, por këta ishin më të përgatitur se të tjerët; meqenëse kishte edhe kombe të panumërta që u shkatërruan, por profeti u dërgua vetëm te ninevitët; dhe në kryq ishin dy hajdutë, por vetëm një u shpëtua. Shihni të paktën virtytin e këtyre njerëzve, jo vetëm nga ardhja e tyre, por edhe nga guximi i tyre në të folur. Sepse që të mos duken si mashtrues, ata tregojnë se kush u tregoi rrugën dhe gjatësinë e udhëtimit të tyre; dhe, kur erdhën, patën guxim në të folur: "sepse ne kemi ardhur", kjo është thënia e tyre, "për ta adhuruar" dhe nuk u trembën as nga zemërimi i popullit, as nga tirania e mbretit. Nga të paktën mua më duket se ata kanë qenë në shtëpinë e tyre edhe mësues të bashkatdhetarëve të tyre. Sepse ata që këtu nuk u tërhoqën ta thoshin këtë, aq më tepër do të flisnin me guxim në vendin e tyre, sikur të kishin marrë edhe orakullin nga engjëlli, dhe dëshminë nga profetët.
6. Por Herodi, thotë Shkrimi i Shenjtë, "kur e dëgjoi, u shqetësua dhe bashkë me të gjithë Jeruzalemi". Herodi, natyrisht, si mbret ishte i frikësuar si për veten e tij, ashtu edhe për fëmijët e tij; por pse Jerusalemi? Me siguri profetët e kishin parathënë Atë një Shpëtimtar dhe Mirëbërës dhe një Çlirimtar nga lart. Pse atëherë ishte Jerusalemi i trazuar? Nga e njëjta ndjenjë që i bënte ata edhe më parë të largoheshin nga Zoti kur derdhnin përfitimet e Tij mbi ata dhe të mbanin parasysh enët me mish të Egjiptit, ndërsa gëzonin lirinë e madhe.
Por shëno, të lutem, saktësinë e profetëve. Sepse të njëjtën gjë e kishin parathënë edhe profetët që nga fillimi, duke thënë: "Do të gëzoheshin po të ishin djegur në zjarr, sepse neve na lindi një fëmijë, na është dhënë një Bir."
Por megjithatë, edhe pse të shqetësuar, ata nuk kërkojnë të shohin se çfarë ka ndodhur, as nuk i ndjekin dijetarët dhe as nuk bëjnë ndonjë hetim të veçantë; në një shkallë të tillë ata ishin njëkohësisht edhe kontestues dhe të pakujdesshëm mbi të gjithë njerëzit. Sepse, kur patën arsye më tepër të krenoheshin që mbreti kishte lindur mes tyre dhe kishte tërhequr tek Ai vendin e Persianëve, dhe ata ishin gati t'i nënshtroheshin të gjithë atyre, sikur punët e tyre të kishin përparuar, dhe që në fillim perandoria e Tij ishte bërë kaq e lavdishme; megjithatë, ata as për këtë nuk bëhen më të mirë. E megjithatë ata sapo u çliruan nga robëria e tyre atje; dhe ishte e natyrshme që ata ta mendonin (edhe nëse nuk dinin asnjë nga ato gjëra që janë të larta dhe misterioze, por e kishin gjykimin e tyre vetëm nga ajo që është e pranishme), "Nëse ata kështu dridhen para mbretit tonë në lindjen e Tij, shumë më tepër kur të rriten ata do t'i frikësohen dhe do t'i binden Atij, dhe pasuria jonë do të jetë më e lavdishme se ajo e barbarëve".
7. Por asnjë nga këto gjëra nuk i zgjoi ata plotësisht, aq e madhe ishte mungesa e interesimit të tyre dhe bashkë me këtë edhe lakmia e tyre: të dyja gjërat që ne duhet t'i heqim me kujdes të saktë nga mendja jonë; dhe ai që do të qëndrojë në një grup të tillë ai duhet të jetë më i zjarrtë se zjarri. Prandaj edhe Krishti tha: "Unë erdha të dërgoj zjarrin në tokë dhe do të doja që ai të ishte ndezur tashmë." Dhe për këtë Shpirti i Shenjtë shfaqet në zjarr.
Por ne jemi bërë më të ftohtë se një thëngjill dhe më pa jetë se të vdekurit. Dhe kjo vazhdon edhe kur ne shohim Pavlin duke u ngjitur në Parajsë dhe në Qiellin e Qiellit, dhe më të zjarrtë se çdo flakë, duke pushtuar dhe kapërcyer të gjitha gjërat, gjërat poshtë dhe gjërat lart; gjërat e tanishme dhe gjërat që do të vijnë; gjërat që janë dhe gjërat që nuk janë.
Por nëse ai shembull është shumë i madh për ty, në radhë të parë, vetë kjo fjalë vijnë nga përtacia; sepse çfarë kishte Pavli më shumë se ti, që të thuash që imitimi i tij është i pamundur për ty? Megjithatë, për të mos u grindur, le ta lëmë Pavlin dhe të shqyrtojmë besimtarët e parë, të cilët hodhën poshtë të mirat dhe fitimet, së bashku me gjithë kujdesin e kësaj bote dhe kohën e lirë të kësaj bote, dhe iu përkushtuan të gjithë Perëndisë, çdo natë e çdo ditë duke marrë pjesë në mësimin e fjalës. Sepse i tillë është zjarri i Shpirtit, ai na lë të mos kemi asnjë dëshirë për gjërat që janë këtu dhe na largon në një dashuri tjetër. Për këtë arsye, ai që e ka vënë dashurinë e tij për gjëra të tilla si këto, edhe pse ajo që ka duhet të jepet, si dhe luksi dhe lavdia të përqeshen me përbuzje dhe të dorëzohet vetë shpirti i tij, ai i bën të gjitha këto gjëra me lehtësi të përsosur. Për ngrohtësinë e atij zjarri që duke hyrë në shpirt nxjerr jashtë çdo plogështi e bën atë të kapi më shumë dritë se çdo gjë që fluturon lart. Tani e tutje duke parë gjërat që janë parë, një i tillë qëndron në zemërim të vazhdueshëm, duke derdhur burim lotësh të pandërprerë dhe duke korrur prej andej frytet e kënaqësisë së madhe. Sepse asgjë nuk lidh dhe bashkon me Perëndinë aq sa lotët e tillë. Një i tillë, megjithëse banon në mes të qyteteve, e kalon kohën si në shkretëtirë, në male e pyje. Asnjë nga ata që janë të pranishëm nuk sheh dhe nuk ndjen ndonjë ngopje nga vajtime të tilla; qoftë për veten e tij apo për neglizhencat e të tjerëve. Për këtë arsye Perëndia i bekoi këta mbi të gjithë njerëzit e tjerë, duke thënë: "Lum ata që vajtojnë”.
Dhe si thotë Pavli, "Gëzohuni gjithmonë më Zotin?" Gëzimi për të cilin ai flet është ai që buron nga ata lot. Sepse, ashtu si gëzimi i njerëzve për hir të botës ka të njëjtën pikëllim, po kështu lotët hyjnorë janë një embrion gëzimi i përjetshëm dhe i pashuar. Në këtë mënyrë vetë prostituta u bë më e nderuar se virgjëreshat kur e kapte ky zjarr. Kjo do të thotë se, duke u ngrohur plotësisht nga pendimi, ajo u largua që atëherë për shkak të dëshirës së saj të zjarrtë që kishte për Krishtin; duke i lëshuar flokët dhe duke lagur me lotët e saj këmbët e tij të shenjta, duke i fshirë ato me fijet e veta dhe duke shteruar vajin. Dhe të gjitha këto ishin pamje të jashtme, por ato që bëheshin në mendjen e saj ishin shumë më të zjarrta se këto; gjëra të cilat Vetë Perëndia i pa vetëm. Prandaj, secili, kur dëgjon, gëzohet me të dhe kënaqet me veprat e saj të mira dhe e shfajëson atë nga çdo faj tjetër. Por, nëse ne që jemi të këqij e kalojmë këtë gjykim, kini parasysh se çfarë vendimi mori ajo nga ai Perëndi që e do njerëzimin; dhe sa shumë, edhe para dhuratave të Zotit, pendimi i saj e bëri atë që të korrte në rrugën e bekimit.
Ashtu si pas një shpërthimi të madh shiu, ka një qiell të pastër dhe të hapur; po kështu, kur lotët derdhen, lind një qetësi dhe paqe, dhe errësira që vjen nga mëkatet tona zhduket plotësisht. Dhe si nga uji dhe Shpirti, ashtu edhe me lot e rrëfim pastrohemi për herë të dytë nëse nuk jemi duke vepruar me shumë shfaqje për t’u dukur dhe me kotësi: sepse për një grua, lotët e së cilës mund ishin të këtij lloji, unë duhet ta quaja atë me të drejtë të dënueshme më shumë sesa nëse ajo do të zbukurohej me vija dhe ngjyra. Sepse unë i kërkoj lotët që derdhen jo për t'u dukur, por me keaqrdhje; nga ato që rrjedhin fshehurazi dhe në një dhomë të mbyllur, dhe në sy të askujt, butësisht dhe pa zhurmë; ato që dalin nga një thellësi e caktuar mendore, ato të derdhura në ankth dhe në pikëllim, ato që janë vetëm për Perëndinë; të tilla si ato të Hanës, sepse "buzët e saj lëvizën", thuhet, "por zëri i saj nuk u dëgjua;" megjithatë, vetëm lotët e saj nxirrnin një britmë më të qartë se çdo bori. Dhe për këtë, Perëndia hapi barkun e saj dhe e bëri shkëmbin e fortë të një fushë pjellore.
Nëse edhe ti qan kështu, do të bëhesh ndjekës i Zotit tënd. Po, sepse edhe Ai qau, për të dyja për Llazarin dhe për qytetin; dhe duke u trishtuar për Judën, Ai u shqetësua shumë. Dhe me të vërtetë dikush mund ta shohë Atë që e bën shpesh, por askund nuk qesh, jo, madje as buzëqesh, por shumë më pak; askush të paktën nga ungjillorët nuk e ka përmendur këtë. Prandaj edhe për Pavlin, që qau, e bëri këtë tre vjet natë e ditë, ai tha për veten e tij dhe të tjerët e thonë këtë për të; por që ai qeshi, as nuk e ka thënë gjëkundi as vetë, as ndonjë tjetër nga shenjtorët, as në lidhje me të, as me ndonjë ndonjë tjetër si ai; por kjo thuhet vetëm për Sarën kur ajo fajësohet, si dhe për djalin e Noeut, kur nga njeri i lirë u bë skllav.
9. Dhe këto gjëra nuk i them për të shtypur të qeshurën, por për të larguar zhgënjimin e mendjes. Përse, të lutem, je në luks dhe i shthurur, ndërkohë që je ende përgjegjës ndaj akuzave kaq të rënda dhe duhet të qëndrosh në një gjykatë të frikshme dhe të japësh një llogari të rreptë për gjithçka që është bërë këtu? Sepse ne duhet të japim llogari edhe për atë që kemi mëkatuar vullnetarisht edhe për atë që është kundër vullnetit tonë: "Kushdo që do të më mohojë mua", thotë Ai, "para njerëzve, edhe unë do ta mohoj përpara Atit tim." (8)--dhe sigurisht një mohim i tillë është kundër vullnetit tonë; por megjithatë nuk i shpëton dënimit, por edhe për të duhet të japim llogari: - si për atë që dimë, ashtu edhe për atë që nuk dimë; "Sepse unë nuk di asgjë nga vetja", thotë njëri, "por nuk jam shfajësuar me këtë mënyrë-:" (9) - si për atë që kemi bërë me padije, ashtu edhe për atë që kemi bërë me vetëdije; "Sepse unë dëshmoj për ta," thuhet, "se ata kanë një zell për Perëndinë, por jo sipas njohurive;" por megjithatë kjo rrobë nuk mjafton për një justifikim për ta. Dhe kur u shkruan edhe korintasve, ai thotë: "Sepse kam frikë se mos, ashtu si gjarpri e mashtroi Evën me zhgënjimin e tij, kështu edhe mendjet tuaja të mos prishen nga thjeshtësia që është në Krishtin".
Atëherë, duke qenë gjërat kaq të mëdha, për të cilat do të japësh llogari, a ulesh duke qeshur e duke folur me mendjemprehtësi dhe duke e dorëzuar veten në luks? "Pse," mund të thotë dikush, "nëse nuk do të bëja kështu, por do të mbaja zi, cili do të ishte fitimi?" Vërtet shumë i madh; edhe aq i madh, sa nuk është e mundur aq shumë sa të parashtrohet me fjalë. Përderisa, përpara gjykatave të kësaj bote, nga të qarat e tua gjithmonë të shumta, ti nuk mund t'i shpëtosh dënimit pas dënimit; këtu, përkundrazi, vetëm duhet të psherëtish, dhe e ke anulluar dënimin dhe ke marrë falje. Prandaj është që Krishti na flet për shumë zi, i bekon ata që vajtojnë dhe i shpall të mjerë ata që qeshin. Sepse ky nuk është teatër për të qeshur, as ne nuk u mblodhëm për këtë qëllim, që të mund t'i hapim rrugë gëzimit të papërcaktuar, por që të mund të rënkojmë dhe me këtë rënkim të trashëgojmë një mbretëri. Por ti, kur qëndron pranë një mbreti, nuk duron aq sa thjesht të buzëqeshësh; duke qenë, pra, se Zoti i engjëjve banon në ty, a nuk qëndron me dridhje dhe vetëpërmbajtje të plotë, por më tepër duke qeshur, kur Ai shpesh është i pakënaqur? Dhe a nuk mendon se e provokon Atë në këtë mënyrë më shumë sesa me mëkatet e tua? Sepse Perëndia nuk ka zakon ta largojë veten aq shumë nga ata që mëkatojnë, sesa nga ata që nuk janë të mahnitur pas Tij.
Por për të gjitha këto, disa janë me një dispositë kaq të pakuptimtë, saqë edhe pas këtyre fjalëve të thonë: "Jo, larg nga unë të qaj në çdo kohë, por Zoti më dhëntë të qesh dhe të luaj në të gjitha ditët e mia". Dhe çfarë mund të jetë më fëminore se kjo mendje? Sepse nuk është Perëndia që jep të luajë, por djalli. Të paktën dëgjoni, cila ishte pjesa e tyre që luajtën. “Njerëzit”, thuhet, “u ulën për të ngrënë e për të pirë dhe u ngritën për të luajtur”. Të tillë ishin ata në Sodor, të tillë ishin në kohën e përmbytjes. Për ti prekur ata të Sodomës, po ashtu thuhet se "në krenari, në bollëk dhe me plot bukë, ata u shtangën". Dhe ata që ishin në kohën e Noeut, duke parë se arka po përgatitej për kaq shumë vite, jetuan në gëzim të pakuptimtë, duke mos parë asgjë nga ajo që do të vinte. Për këtë arsye erdhi edhe përmbytja dhe i zhduku të gjithë dhe shkaktoi mbytjen menjëherëshme dhe të përgjithëshme të anijes së botës.
Mos i kërkoni, pra, Perëndisë këto gjëra që i pranoni nga djalli. Sepse pjesa e Perëndisë është që të japë një zemër të penduar dhe të përulur, të matur, të vetë-zotëruar dhe të tmerruar, plot pendim dhe ngushëllim. Këto janë dhuratat e Tij, meqenëse ne kemi më shumë nevojë për këto gjëra, sepse një konflikt i rëndë është afër, dhe lufta jonë është kundër fuqive të padukshme, kundër "ligësive shpirtërore", "kundër principatave, kundër pushteteve": dhe është mirë për ne, nëse kur jemi të zellshëm, të matur dhe të zgjuar plotësisht, mund të jemi në gjendje ta mbajmë atë falangë të egër. Por nëse jemi duke qeshur dhe sportiv, dhe gjithmonë i marrim gjërat me lehtësi, edhe para konfliktit, do të përmbysemi nga pakujdesia jonë.
10. Nuk na shkon atëherë të qeshim vazhdimisht, të jemi të shthurur dhe në luks, por u takon atyre në skenë, grave prostituta, burrave që janë prerë për këtë qëllim, parazitëve dhe lajkatarëve; jo atyre që janë thirrur në parajsë, jo atyre që janë regjistruar në qytetin lart, jo atyre që mbajnë armë shpirtërore, por atyre që janë regjistruar në anën e djallit. Sepse është po ai që e bëri këtë gjë një art, për të dobësuar ushtarët e Krishtit dhe për të zbutur nervat e zellit të tyre. Për këtë arsye ai ndërtoi edhe teatro në qytete dhe, pasi i stërviti ata bufonë, me ndikimin e tyre shkatërrues, ai bën që ajo lloj murtajeje të ndizet mbi të gjithë qytetin, duke i bindur njerëzit të ndjekin ato gjëra nga të cilat Pavli na urdhëroi të iknim, "të folurit marrëzi dhe duke bërë shaka." Dhe ajo që është akoma më e hidhur se këto gjëra është tema e të qeshurit. Sepse kur ata që bëjnë këto gjëra absurde shqiptojnë ndonjë fjalë blasfemie ose ndyrësie, atëherë shumë nga më të pamenduarit qeshin dhe kënaqen, duke duartrokitur për ato gjëra, për çfarë duhet t'i vrasin me gurë; dhe duke tërhequr mbi kokat e tyre me këtë zbavitje furrën e zjarrit. Por ata që lavdërojnë shqiptuesit e fjalëve të tilla, janë mbi të gjitha ata që i nxisin njerëzit të flasin kështu: prandaj ata duhet të jenë me të drejtë përgjegjës për dënimin e caktuar për këto gjëra. Sepse a nuk kishte njeri që ishte spektator në raste të tilla, as nuk kishte një për të vepruar; por kur të shohin të braktisësh punët, zanatet dhe të ardhurat e tua nga këto, dhe me pak fjalë, gjithçka, për hir të vazhdimit atje, ata nxjerrin si rrjedhim një parandjenjë më të madhe dhe ushtrojnë një zell më të madh për këto gjëra.
Dhe këtë po e them, duke mos i çliruar nga qortimi, por që ju të mësoni se jeni kryesisht ju që bëni të mundur parimin dhe rrënjën e një paligjshmërie të tillë; ju që konsumoni gjithë ditën tuaj në këto çështje dhe shfaqni në mënyrë të përdhosur gjërat e shenjta të martesës dhe bëni një tallje të hapur me misterin e madh. Sepse as ai që bën këto gjëra nuk është aq fajtor sa ti je para tij; ti që e urdhëron të luajë me këto gjëra, ose më mirë që jo vetëm që i ke urdhëruar, por edhe je i zellshëm për këtë, duke u kënaqur, duke qeshur dhe duke lavdëruar atë që bëhet, duke marrë forcë në çdo mënyrë për punë të tilla të djallit.
Më thuaj, atëherë, me çfarë sysh do ta shikosh gruan tënde në shtëpi, pasi e ke parë të fyer atje? Ose si nuk skuqesh kur të vënë në mendje partnerin e shtëpisë sate, kur sheh vetë natyrën të turpëruar? Jo, mos më thuaj, se ajo që bëhet është vepër; sepse ky veprim ka bërë shumë shkelës kurore dhe ka shkatërruar shumë familje. Dhe është pikërisht për këtë që pikëllohem më së shumti, që ajo që bëhet nuk duket aq e keqe, por ka edhe duartrokitje, zhurmë dhe shumë të qeshura, në kryerjen e një tradhtie kaq të ndyrë bashkëshortore. Çfarë thua ti? Se ajo që bëhet është aktrim? Pse, për të njëjtën arsye ata duhet të jenë të denjë për dhjetë mijë vdekje, që gjërat që të gjitha ligjet i urdhërojnë njerëzit të largohen, ata kanë pasur kujdes t'i imitojnë. Sepse, nëse vetë gjëja është e keqe, edhe imitimi i saj është i keq. Dhe unë nuk them ende se sa shkelës bashkëshortor bëjnë këto skena kurorëshkeljeje, si i bëjnë spektatorët e gjërave të tilla të guximshme dhe të paturpshme; sepse asgjë nuk është më e mbushur me kurvëri dhe guxim se një sy që duron të shikojë gjëra të tilla.
Dhe ju në një treg nuk do të zgjidhnit të shihnit një grua të zhveshur, ose më mirë as në një shtëpi, por e quani një gjë të tillë një fyerje. Dhe ti shkon në teatër për të fyer natyrën e përbashkët të burrave dhe grave dhe për të turpëruar sytë e tu? Sepse mos thuaj këtë, se ajo që zhvishet është prostitutë; por se natyra është e njëjtë dhe janë trupa të njëjtë, si ai i prostitutës ashtu edhe i gruas së lirë. Sepse në qoftë se kjo nuk është asgjë e gabuar, cili është shkaku që nëse do ta shihje këtë të bërë në një shesh tregu, do të nxitoje dhe do të dëboje që andej atë që po sillej në mënyrë të pahijshme? Apo kur jemi të ndarë, atëherë një gjë e tillë është e turpshme, por kur jemi mbledhur dhe të gjithë ulur bashkë, nuk është më po aq e turpshme? Jo, ky është absurditet dhe turp, dhe fjalë të çmendurisë më të madhe; dhe ishte më mirë t'i lyenim sytë gjithandej me baltë sesa të ishe spektator i një shkeljeje të tillë. Sepse me siguri balta nuk është aq lëndim për syrin, sa një pamje e pandershme dhe spektakli i një gruaje të zhveshur. Dëgjoni, për shembull, çfarë ishte ajo që shkaktoi lakuriqësi në fillim dhe lexoni rastin e një turpi të tillë. Çfarë e shkaktoi atëherë lakuriqësia? Mosbindja jonë dhe këshilla e djallit. Kështu, që në fillim, madje që në fillim, ky ishte trillimi i tij. Megjithatë, ata të paktën u turpëruan kur ishin lakuriq, por ju krenoheni për këtë; "duke pasur", sipas asaj thënieje të apostullit, "lavdinë tuaj në turpin tuaj".
Si do të shikojë atëherë gruaja jote mbi ty, kur të jesh kthyer nga një ligësi e tillë? Si të të presin ty? Si të flas me ty, pasi ke turpëruar kaq publikisht natyrën e zakonshme të gruas dhe nga një pamje e tillë je bërë rob dhe skllav i prostitutave? Tani, nëse hidhëroheni kur i dëgjoni këto gjëra, unë ju falënderoj shumë, sepse "kush është ai që më gëzon, përveç atij që i vjen keq?" Atëherë mos pushoni kurrë së pikëlluari dhe shqetësuari për ta, sepse pikëllimi që vjen nga gjëra të tilla do të jetë për ju një fillim ndryshimi për mirë. Për këtë arsye e kam bërë edhe më të fortë gjuhën time, që duke u thelluar të të çliroj nga helmi i atyre që të dehin; të mund t'ju kthej një shëndet të pastër shpirti; të cilin Perëndia na e dhëntë që të gjithëve që të mund t'i gëzojmë me çdo mjet dhe të arrijmë shpërblimet e caktuara për këto vepra të mira. Me hirin dhe dashurinë ndaj njeriut të Zotit tonë Jisu Krisht, të cilit i qoftë lavdia dhe mbretëria në jetë të jetëve. Amin.